به گزارش قطعات خودرو به نقل از بازار، دغدغه مالکان خودروها دسترسی مناسب به روغن موتور با کیفیت و خریداری با قیمت مصوب است. متاسفانه طی چندماه گذشته هر دو مورد مذکور در بازار روغن موتور کشور دچار چالش شده است. چرا که شبکه توزیع جهت کسب بیشتر سود به دنبال کنترل بازار از شیوه عرضه و تقاضا است. نهادهای نظارتی نیز با ادعای شیوه سنتی فروش روغن موتور در بازار، ظاهرا توان نظارت کافی ندارند. شاید زمان آن فرا رسیده که ابزارهای کنترلی بهتر جهت مدیریت شبکه توزیع روغن موتور در دستگاه های نظارتی استفاده شود، برای بررسی وضعیت رهگیری و مصرف روغن موتور در کشور و دنیا با رضا برنابادی کارشناس صنعت خودرو به گفت و گو پرداختیم:
* شرایط عرضه و تقاضا روغن موتور در بازار داخل کشور در چه وضعیتی قرار دارد؟ آیا تولیدکنندگان در رشد قیمت روغن موتور اثر گذار هستند؟
خیر، تولیدکنندگان روغن موتور براساس قیمت های مصوب محصولات تولیدی را عرضه می کنند. از سوی وضعیت عرضه روانسازها توسط تولیدکنندگان شرایط مطلوبی دارد. اما ظاهرا عده ای سود جود با «دپو» کردن روغن موتور سبب کاهش عرضه محصولات پر مصرف در بازار شدند. برندی مانند ایرانول برای مشتریان شرایط مطلوبی ندارد. شاهد هستیم گاهی بسته بندی روغن موتورهای با کیفیت تولید داخل توسط سودجویان تغییر کرده و با نام های متعدد و ناشناخته عرضه می شود.
* برای بهبود وضعیت بازار روغن موتور نهادهای نظارتی باید چه اقدامی انجام دهند؟
براساس شرایط فعلی، شبکه های توزیع مویرگی بیشترین چالش را در بازار روغن موتور ایجاد کرده است، بنابراین سازمان های ذیربط ابتدا باید عملکرد شبکه های توزیع مویرگی را بررسی سپس به کل زنجیره توزیع نظارت داشته باشند. چرا که به نظر می رسد برخی از توزیع کنندگان در برخی از شهرها، فرآیند توزیع روغن موتور را قطره چکانی کردند تا زمینه رشد تقاضا و افزایش قیمت را فراهم کنند. همچنین دستگاه های نظارتی به ویژه دولت در امور جاری تولیدکنندگان روغن موتور به ویژه در قیمت گذاری نباید دخالت داشته باشند.
در دنیا قیمت روغن موتور توسط تولیدکنندگان و براساس وضعیت عرضه و تقاضا، قیمت نفت در بازار جهانی و فصل تعیین می شود، ولی در کشور عاملین توزیع بیشترین اثر گذاری در تعیین قیمت روغن موتور برای مشتریان را دارند
* به بحث قیمت گذرای اشاره کردید، در دنیا قیمت روغن موتور چگونه تعیین می شود؟ فرآیند تعیین قیمت روانسازها در کشور چگونه است؟
در دنیا قیمت روغن موتور توسط تولیدکنندگان و براساس وضعیت عرضه و تقاضا، قیمت نفت در بازار جهانی و فصل تعیین می شود. در کشور علاوه برتولیدکنندگان که براساس قیمت گذاری دستوری، نرخ مصوبی برای روانسازها دارند. عامیلن توزیع بیشترین اثر گذاری در تعیین قیمت روغن موتور برای مشتریان دارند.
* برخی از کارشناسان مدعی هستند که به دلیل گستردگی شبکه توزیع نمی توان به آن نظارت داشت، نظر شما در این خصوص چیست؟
باید قبول کرد که وضعیت سیستم حمل و نقل مطلوب نیست، از سوی مکانیزم منظمی برای توزیع روغن موتور در کشور وجود ندارد. بنابراین هرچقدر روغن سازان تلاش برای رشد تولید داشته باشند، افراد سودجو در شبکه توزیع قیمت روانسازها در بازار را کنترل می کنند.
* دولت ها در دنیا یا کشورهای پیشرفته چگونه به توزیع روغن موتور در بازار نظارت می کنند؟ آیا دولت ها دخالتی در رفتار عرضه و تقاضا روغن موتور در بازارهای جهانی دارند؟
بله، در کشورهای پیشرفته دولت ها به واسطه سازمان های نظارتی، رفتار و عملکرد شبکه توزیع را پایش می کنند. عمده حساسیت این دستگاه های نظارتی به کیفیت روانسازهای عرضه شده و قیمت خرید مشتریان است. زیرا با کنترل این دو پارامتر میزان تقلب در عرضه روغن موتور به صفر نزدیک می شود. از سوی تولیدکنندگان روغن موتور نیز با احساس مسئولیت در خصوص عرضه روانسازها، دوره های آموزشی مخصوص برای شبکه توزیع خود برگزار می کنند. متاسفانه در کشور چنین مزیتی وجود ندارد و گاهی برندهای بزرگ تولید کننده، فراموش می کنند که در قبال رفتار شبکه توزیع با مشتری مسئول هستند.
در دنیا تولیدکنندگان به کمک سیستم های پایش و کنترل مصرف از وضعیت بازار روغن موتور مطلع هستند. شرکت های بزرگ در کشورهای پیشرفته از کدهای QR برای دریافت اطلاعات مشتری در زمان مصرف استفاده کردند
* فعالان بازار روغن موتور معتقد هستند که رهگیری مصرف روانسازها توسط مشتریان امکان پذیر نیست، به نظر شما این اظهار نظر صحیح است؟
خیر، در دنیا تولیدکنندگان به کمک سیستم های پایش و کنترل مصرف از وضعیت بازار روغن موتور مطلع هستند. شرکت های بزرگ در کشورهای پیشرفته از کدهای QR برای دریافت اطلاعات مشتری در زمان مصرف استفاده کردند. برخی دیگر از شرکت های تولیدکننده نیز به لطف پیشرفت علم تکنولوژی و فناوری خودران، از وضعیت مصرف روغن موتور توسط مشتریان مطلع می شوند. البته در این زمینه همکاری مناسبی میان شبکه خدمات پس از فروش خودروسازان و روغن سازان وجود دارد.
کانادا، استرالیا، اروپا، ژاپن و کره جنوبی با ابزارهای مختلف همواره بازار روغن موتور و شیوه مصرف آن را رصد می کنند
* به عنوان سوال پایانی، کدام کشورها بیشترین نظارت به بازار روغن موتور را دارند؟
کانادا، استرالیا، اروپا، ژاپن و کره جنوبی با ابزارهای مختلف مانند سامانه های آنلاین، اطلاعات پیمایش خودرو به کمک فناوری خودران و نرم افزارهای مخصوص تلفن های همراه، همواره بازار روغن موتور و شیوه مصرف آن را رصد می کنند.
