به گزارش قطعات خودرو به نقل از صمت، کیفیت پایین، نوسان قیمت، تنوع کم و… را بارها مشتریان به‌عنوان گلایه از صنعت خودرو داخل مطرح کرده‌اند. در این راستا بارها کلیپ‌هایی در فضای مجازی از صاحبان خودرو منتشر و بازنشر شده که در ادامه شرکت خودروساز بیانیه داده و به هر ترتیبی شده اعلام کرده ایراد از عملکرد او نبوده است.
اما وقتی این حجم از نارضایتی به گوش رهبر معظم انقلاب می‌رسد، بیانیه‌های خودروسازان و لبیک به رهنمودهای وی بسیار عجیب و شگفت‌انگیز است. خودروسازان با بیان اینکه سخنان رهبر معظم انقلاب را سرلوحه کارها قرار خواهند داد، مصداق داغ شدن بدنی است که پیش‌بینی می‌شود خیلی زود به عرق می‌نشیند. این لبیک‌ها وقتی کنار اطلاعیه‌ها و رد اخبار مجازی قرار می‌گیرد، احساس خوشایندی به مخاطب منتقل نکرده و فقط تداعی‌کننده شعارزدگی یک صنعت به‌اصطلاح پیشران است.
آرزوهای بزرگ
مدیرعاملان جدید خودروسازی با تکیه بر مسند قدرت برنامه‌های جدید هم دارند و اولویت نخست یکی تکمیل خودروهای ناقص در کوتاه‌ترین زمان ممکن است که این پرسش را در ذهن متبادر می‌کند اگر کار به این سهولت قابل‌پیگیری و انجام بود چرا مدیریت قبل مبادرت به این کار، حداقل برای خوشنامی و ثبت کارنامه خود نکرده است. مدیرعامل دیگر با تدوین برنامه‌ای با ۸ محور تنوع محصولات، افزایش صادرات، کاهش قیمت تمام‌شده و…. را هم در کنار تکمیل خودروهای کف کارخانه، اینفویی بزرگ‌تر از برنامه‌های آینده خود ترسیم کرده است. آرزوهای بزرگ و مشترک وجه مشترک مدیران خودروساز بوده که در نهایت این سلسله مدیریت به دیگری به ارث خواهد رسید، بدون اینکه حلقه‌ای تغییر کند. برخی از کارشناسان معتقدند ممکن است واژه‌ها جابه‌جا شوند اما برنامه‌ها همان خواهد بود که یک دهه قبل تکرار شده است.
این‌بار هم وزیر صنعت، معدن و تجارت با پذیرش کیفیت پایین خودروها و تاکید بر تمرکز روی ارتقای کیفی آنها تاکید دارد با کمک قطعه‌سازان کیفیت افزایش یابد. در برنامه‌های آقای وزیر تاکید شده با افزایش تیراژ قیمت را در بازار کاهش دهد اما بسیاری از کارشناسان معتقدند که تمرکز در کمیت سازندگان را از کیفیت باز داشته است.
آیا وعده کیفیت، افزایش تیراژ، کاهش قیمت تمام‌شده، تنوع محصولات و ده‌ها برنامه دیگر در ۳ سال آینده کارنامه وزیر صنعت، معدن و تجارت را درخشان خواهد کرد؟
هرزرفت سرمایه ملی
محمد نصیری از فعالان صنعت خودرو درباره برنامه‌های صنعت خودرو در حوزه کیفیت و قیمت به صمت گفت: متاسفانه در برنامه‌ریزی برای تولید خودرو و تدوین استراتژی‌ها به بیراهه می‌رویم. در کشور صنعتی به‌نام صنعت خودرو داریم که گاهی عامل تلف شدن سرمایه‌های ملی کشور می‌شود.
وی افزود: به چند دلیل، سرمایه‌های ملی در حال از دست رفتن به‌وسیله صنعتی مانند صنعت خودرو است؛ نخستین دلیل که مهم‌ترین علت هم به‌شمار می‌رود تکنولوژی خودروهای تولید داخل است. تکنولوژی تولید شرکت‌های خودروساز مربوط به دهه ۸۰ میلادی است. فناوری که سال‌ها از عمر آن گذشته و امروز در جهان منسوخ شده است.
این فعال صنعت قطعه یادآور شد: با توجه به این فناوری نمی‌توانیم و اصلا این امکان را نداریم که بتوانیم صادرات داشته باشیم. بازار جهانی بسیار رقابتی بوده و امروز تکنولوژی نسبت به ۳ دهه قبل کاملا پوست‌اندازی کرده است.
نصیری با بیان اینکه بازارهای خودروهای ایرانی بسیار محدود است، گفت: تنها برخی کشورها به‌دلیل روابط سیاسی حاضر به خرید خودرو ایرانی هستند.
تغییر چراغ به معنی محصول جدید نیست
نصیری در ادامه سخنان خود درباره عدم‌تحقق وعده‌های ارتقای کیفیت و صادرات، اضافه کرد: خودروسازان جهان بخشی از محصولات خود را به محصولات برقی و خودران اختصاص داده‌اند و کمتر از یک دهه بازار جهانی در انحصار این نوع خودروها خواهد بود.
او تاکید کرد: زمان در حال از دست رفتن است و به چشم برهم‌زدنی تکنولوژی کاملا متحول شده اما ما در کشور همچنان با تغییر چراغ خودرو آن را به‌عنوان محصول سال و خودرو جدید به بازار داخل معرفی می‌کنیم.
محدود کردن مدل‌ها و ارتقای کیفیت
این فعال صنعت خودرو با اشاره به استراتژیک بودن صنعت خودرو اظهارکرد: برخی مدیران با اشاره به اشتغال و ترساندن مدیران از بیکاری نیروهای انسانی اجازه تحول در صنعت خودرو را نمی‌دهند.
او تصریح کرد: اگر امروز فقط ۱۰ مدل خودرو اما با عمق ۴۰ درصدی ساخت داخل در دستور کار قرار دهیم، بسیار موفق‌تر از این خواهیم بود که خودروهای زیادی با کمترین درصد داخلی‌سازی و بیشتر مونتاژی به بازار عرضه کنیم.
تغییر رویه خام‌فروشی
نصیری با بیان اینکه این نوع عملکرد رویه خام‌فروشی را در اقتصاد و تجارت ایران به حداقل می‌رساند، گفت: این امر علاوه‌بر بسترسازی برای ارتقای کیفی محصولات و صادرات منجربه اشتغالزایی هم خواهد شد. همچنین بدهی شرکت‌های خودروساز کاهش یافته و رانت موجود صنعت خودرو حل‌وفصل می‌شود.
خلأ شناسنامه مالکیت معنوی
این فعال صنعت با اشاره به شناسنامه مالکیت معنوی خودرو ادامه داد: ما با چند دهه فعالیت در ساخت خودرو هنوز خودروها شناسنامه مالکیت معنوی جداگانه ندارند؛ شناسنامه‌ای که به ثبت رسیده باشد و در صورت هر اتفاق و حادثه‌ای مشخص باشد باید به سراغ چه سازنده‌ای رفت.
نصیری افزود: در شرکت‌های خودروساز جهان، هر محصولی دارای دفترچه خاص بوده که در آن استاندارد و مشخصات ساخت چند هزار قطعه به کار رفته در خودرو در آن تعریف‌شده است؛ علاوه‌بر اینکه این دفترچه سالانه با به‌روز شدن استاندارد قطعات و لحاظ آن در محصول، به‌روز می‌شود.
کمبود دانش در صنعت خودرو
این قطعه‌ساز با بیان اینکه هنوز در کشور آزمایشگاهی که قطعات سفارشی وارداتی را نخست آزمایش کرده و سپس اجازه ترخیص داده شود، وجود ندارد، گفت: صنعت خودرو کشور به لحاظ زیربنایی بسیار مشکل دارد و می‌توان گفت سنگ‌بنای راه‌اندازی این صنعت به‌گونه‌ای کج گذاشته شده است.
او در ادامه سخنان خود خاطرنشان کرد: خودروسازان از استانداردهای روز جهانی اطلاعات جامع و کاملی ندارند و محصولات براساس استانداردهای چند دهه قبل تولید و به‌دست مردم می‌رسد. برای ارتقای کیفی نخست باید دانش ما نسبت به استانداردها به‌روز شود. دانش فنی روز هم با ارتباطات بین‌المللی قابل‌دسترسی است.
این قطعه‌ساز افزود: حتی اگر شرکت قطعه‌ساز از این اطلاعات آگاه باشد، تجهیزات کافی برای انجام آن در اختیار ندارد یا اینکه این شرکت‌ها در قبال تولیدات احساس مسئولیت نمی‌کنند.
الگوی موفق در صنعت خودرو
نصیری با بیان اینکه با برنامه‌ها و رویه فعلی به نظر نمی‌رسد اهداف کیفی و قیمتی خودروها محقق شود، گفت: هنگامی که خودروساز روزآمد نیست یا اگر کارشناسان به دانش روز آگاه هستند، اطلاعات بایگانی می‌شود در نتیجه راه به‌جایی نمی‌بریم.
او ادامه داد: کشور همسایه ما در صنعت خودرو موفق عمل کرد، زیرا نخست در صادرات قطعه توانست جایگاه خود را در بازار جهانی تثبیت کند. امروز ترکیه چند برابر ایران صادرات قطعه دارد و در حوزه خودرو به جای تنوع با تولید خودرو به‌روز و برقی، فعالیت خود را در خودروسازی آغاز کرده است.
وی تصریح کرد: این کشور با همکاری و مشارکت با برندهای جهانی هم در صنعت قطعه و هم خودروسازی موفق عمل کرده‌اند و اگر ما هم به‌دنبال ارتقای کیفی محصولات و صادرات هستیم، چاره‌ای به‌جز مشارکت با برندهای معرف جهانی، نه خودروسازان چینی نداریم.
بسته وارداتی را مونتاژ می‌کنیم
این فعال صنعت خودرو با اشاره به طراحی پلتفرم گفت: کشورهای موفق در حوزه تولید و صادرات با مشارکت با برندهای جهانی، سهمی در بازار بین‌المللی کسب کرده‌اند.
نصیری گفت: شرکت‌های خصوصی در مشارکت با خودروسازان چینی در واقع بسته کامل را وارد و فقط در داخل قطعات را مونتاژ می‌کنند. با این رویه نمی‌توان انتظار داشت در تولید تنوع داشته باشیم یا به سوی صادرات خودرو حرکت کنیم.
او افزود: چنانکه در حال‌حاضر شاهد هستیم بخش زیادی از این خودروها در حوزه خدمات پس از فروش مشکل دارند و موجب بروز گلایه خریداران شده‌اند.
این قطعه‌ساز عنوان کرد: تنوع محصول بدون پشتوانه خدماتی مشتری‌محور نبوده و در کوتاه‌مدت با چالش روبه‌رو خواهد شد.
مزایای مشارکت با برندهای جهانی
نصیری در ادامه سخنان خود با اشاره به مشکلات زیست‌محیطی خودروهای تولیدی داخل گفت: همراهی با خودروسازان خوشنام سبب می‌شود در حوزه سوخت و کاهش آلودگی هوا و محقق شدن قانون هوای پاک نیز موفق‌تر عمل کنیم. علاوه‌بر اینکه تامین کیفیت شده و قیمت تمام‌شده بسیار کاهش پیدا خواهد کرد.
وی تاکید کرد: سال‌هاست تعریف مالکیت معنوی جداگانه برای هر خودرو در ایران به تصویب رسیده اما عملیاتی نشده از این‌رو برای حرکت به سوی کیفیت باید این مصوبه هم برای خودروها و هم لوازم‌خانگی به اجرا درآید. نصیری در پایان درباره ارتقای کیفی محصولات و کاهش قیمت تمام‌شده گفت: با وجود حجم بالای بدهی شرکت‌های خودروساز، کمبود نقدینگی در واحدهای صنعتی و… به نظر نمی‌رسد فاصله قیمت کارخانه و بازار کاهش پیدا کند و حتی تغییر خاصی در شرکت‌های خودروساز و زنجیره تامین آنها شاهد باشیم.
تایید بی‌کیفیتی خودروها
در ادامه محمدرضا نجفی‌منش، رئیس انجمن تخصصی صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازان خودرو کشور با نگاه خوشبینانه به برنامه‌های سال آینده صنعت خودرو در حوزه ارتقای کیفیت به صمت گفت: وزارت صنعت، معدن و تجارت برنامه‌ای ۵۰ تا ۶۰ صفحه‌ای برای صنعت خودرو تدوین کرده است. در حوزه کیفیت و قیمت خودروها لازم به بیان است که رهبرمعظم انقلاب نسبت به کیفیت خودروها و قیمت لوازم‌خانگی گلایه داشتند؛ بنابراین نباید این دو موضوع با یکدیگر قاطی شوند.
وی افزود: تاکیدات رهبر معظم انقلاب مبنی بر ارتقای کیفی خودروها کاملا درست است، زیرا خودروهای تولیدی کشور مربوط به بیش از دو دهه قبل اروپاست.
او ادامه داد: طبیعی است هنگامی که خودروها قدیمی باشند، استانداردهای آن نیز به‌روز نبوده و از کیفیت خودروهای جهانی برخوردار نخواهند بود.
راهکار چیست؟
رئیس انجمن تخصصی صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازان خودرو کشور با بیان اینکه برای عبور از این چالش (کیفیت پایین محصولات داخلی) باید به چند نکته توجه شود، گفت: نخستین مسئله طراحی پلتفرم جدید و در نتیجه تولید محصولات به‌روز جهان است. مسئله دوم این است که به جای تمرکز روی کمیت بیشترین انرژی روی کیفیت صرف شود.
نجفی‌منش با اشاره به همکاری ایران با شرکت رنو افزود: زمانی که خودروسازان ایرانی با رنو همکاری داشتند، کیفیت خودروها قابل‌قبول بود، زیرا تولید قطعات براساس استانداردهای این شرکت اروپایی تولید می‌شد. قطعه‌سازان برای تامین قطعات محصولات این شرکت بارها آدیت می‌شدند و کنترل و نظارت دائمی روی تولید از سوی شرکت خارجی وجود داشت.
این فعال صنعت تاکید کرد: ظرفیت و توان خودروساز و قطعه‌ساز داخلی از بین نرفته و با مشارکت بین‌المللی می‌تواند دانش خود را به‌روز کرده و در ارتقای کیفی محصولات موفق عمل کرده و رضایت مردم را تامین کند.
نجفی‌منش با بیان اینکه قطعات براساس کیفیت و نظر خودروساز تولید می‌شود، گفت: وزیر صنعت، معدن و تجارت برای ارتقای کیفی و تنوع محصولات، ۲ سال زمان خواسته است.
کاهش قیمت به‌شرط‌ها و شروط‌ها
رئیس انجمن تخصصی صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازان خودرو کشور درباره راهکار برای کاهش قیمت تمام‌شده هم اظهارکرد: با کاهش نرخ ارز و به ثمر نشستن مذاکرات وین و مشارکت بین‌المللی با برندهای خوشنام جهانی بین ۵ تا ۱۵ درصد هزینه تمام‌شده کاهش می‌یابد، زیرا در حال حاضر به‌دلیل تحریم فعالان صنعت خودرو ناچار هستند محصولات خود را چند برابر قیمت واقعی خریداری و وارد کنند.
نجفی‌منش در پایان هم به نرخ تورم اشاره کرد و گفت: موضوع دیگر که در قیمت محصولات صنعتی از جمله تولید خودرو تاثیر دارد، مسئله رشد یا کاهش نرخ تورم است.
سخن پایانی
بنابر این گزارش، وعده‌ها بدون تغییر در زیرساخت‌ها و بسترسازی تدوین می‌شود و شعارها در حرف باقی می‌ماند. در ادامه در پاسخ به چرایی عدم‌عملیاتی شدن شعارها به فراهم نشدن بستر اشاره می‌شود. اما آنچه مسلم است مشارکت با شرکت‌های موفق و بزرگ بین‌المللی در ارتقای کیفی محصولات بسیار کمک می‌کند، زیرا آنها حاضر نیستند اعتبارشان در بازارها دچار کمترین خدشه شود، حتی اگر این بازار در ایران باشد.
