ناهم‌خوانی بنزین تولیدی با خودروی یورو 5

به گزارش قطعات خودرو به نقل از تجارت نیوز، به‌رغم حرکت خودروسازان به سمت تولید خودروی یورو 5، همچنان بنزین تولیدی در کشور کیفیت لازم را ندارد. با این حال وزیر نفت اخیراً از برنامه‌ریزی برای تولید بنزین یورو 5 در روزهای وارونگی دما در کلان‌شهرها خبر داد. در عین حال مدیرعامل پتروشیمی زاگرس نسبت به تولید بنزین متانول که اصولاً بنزین بی‌کیفیت و پر سمّی است برای جایگزینی واردات، اعلام آمادگی کرد.

این در حالی است که همچنان نسبت به کیفیت بنزینی که عرضه می‌شود از سوی کارشناسان انتقاد فراوانی وجود دارد. در یک بررسی میدانی توسط خودروی KMC T8 که جزو خودروهای مونتاژی پرچم‌دار ایران به حساب می‌آید، این خودرو در خاک ایران پس از طی 100 کیلومتر 10 لیتر بنزین سوزاند، اما پس از ورود به خاک ترکیه و استفاده از بنزین این کشور، در همین مسافت به محدوده مصرف آن به هفت لیتر کاهش یافت.

نکته جالب توجه به کیفیت بسیار پایین در نقاط مرزی ایران بازمی‌گردد که سوخت این بنزین در هر 100 کیلومتر به 13 لیتر افزایش یافت. در کاتالوگ رسمی T8 میزان مصرف سوخت آن 7.8 لیتر تعیین شده است.

در چنین شرایطی و با توجه به افزایش تولید و تحویل خودروها در سال‌های اخیر، تولید بنزین نیز دیگر به اندازه مصرف کشور نیست. طبق اظهارات علی‌اکبر نژادعلی، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی، میانگین مصرف روزانه بنزین از ابتدای شهریور ماه به حدود 122 میلیون لیتر در هر روز رسیده است.

خودروهای تولیدی عامل افزایش مصرف بنزین

طی سال‌های اخیر هر مشکلی که در حوزه حمل‌ونقل در کشور به وجود آمده، خودروسازان متهم ردیف اول این مشکلات بوده‌اند. این بار نیز تولیدکنندگان خودرو خارج از دایره متهمان نیستند.

چراکه طبق قانون قرار بود که از ابتدای دهه 90 شمسی، خودروهای ایرانی به استاندارد یورو 5 مجهز شوند؛ اما با توجه به مشکلات فنی گوناگون، اجرای آن تا سال 1398 به تعویق افتاد. البته در سال 1398 نیز به دلیل اعمال تحریم روی صنعت خودرو، اجرای قانون یورو 5 تا فروردین 1399 به تعویق افتاد.

پس از آن خودروسازان، محصولات خود را یکی پس از دیگری با استاندارد یورو 5 راهی بازار کردند و اکنون تمامی محصولات داخلی و مونتاژی با استاندارد آلایندگی یورو 5 در داخل کشور عرضه می‌شوند.

زمان دقیق اعمال استاندارد یورو 5 روی هرکدام از محصولات ایرانی و در نتیجه تعداد خودروهای یورو 5 تولیدشده در داخل کشور معلوم نیست. اما اگر فرض کنیم که از ابتدای سال 1400، تمامی خودروها به صورت یورو 5 تولید شده‌اند تا نیمه اول سال 1402 نزدیک به سه میلیون خودروی یورو 5 تولید و عرضه شده است.

سه میلیون خودروی تولیدی می‌تواند روی مصرف بنزین کشور بسیار تأثیرگذار باشد. پس اگر کیفیت پایین خودرو، عامل مصرف بالای بنزین در داخل کشور بود، حداقل باید از ابتدای سال جاری، کاهش محسوس در مصرف بنزین کشور مشاهده می‌شد.

مقایسه مصرف روزانه بنزین در کشورهای مختلف

در نمودار زیر، مصرف بنزین روزانه چند کشور در مقایسه با ایران در سال 2022 به چشم می‌خورد. البته آمار مصرف بنزین ایران، برخلاف سایر کشورها که به صورت رسمی نوشته شده، از اظهارات اخیر مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی استخراج شده است.

از میان این کشورها ترکیه به دلیل استفاده بیشتر از خودروهای دیزلی، مصرف بنزین بسیار پایینی دارد. آمریکا که 3.7 برابر ایران جمعیت دارد و از لحاظ صنعتی، بسیار پیشرفته‌تر است، بیشترین مصرف بنزین را در میان کشورها دارد؛ اما جالب اینجاست که مصرف بنزین ایران، حتی از کشورهای پیشرفته‌ای مانند آلمان و انگلستان نیز بیشتر است. بنابراین شاید دلیل مصرف بالای بنزین در داخل کشور، موضوع دیگری باشد.

کیفیت بنزین داخلی، حتی یورو 4 هم نیست!

علی مناقبی، رئیس مجمع عالی واردات کشور، اخیرا به برنا اعلام کرده است که خودروهای جهانی بین چهار تا شش لیتر در هر 100 کیلومتر بنزین مصرف می‌کنند، در حالی که میانگین مصرف بنزین خودروها در ایران بین 12 تا 17 لیتر در هر 100 کیلومتر است.

زمانی که وی از کیفیت پایین و مصرف بنزین بالای خودروهای داخلی انتقاد می‌کند، بد نیست که نگاهی به کیفیت بنزین داخل کشور نیز داشته باشد.

متأسفانه هرچند مقامات مسئول از کیفیت یورو 4 بنزین داخلی خبر می‌دهند و ادعا دارند که کل بنزین تولیدی از حداقل کیفیت یورو 4 استفاده می‌کند، اما مصرف بنزین خودروها خبر از موضوع دیگری می‌دهد.

خودروهای وارداتی و مونتاژی چینی که از پیشرانه‌های توربوشارژ یا GDI استفاده می‌کنند، بنزین را در بالاترین حد ممکن، متراکم می‌کنند. این تراکم بالا، بنزین بی‌کیفیت را زودتر از زمان ممکن می‌سوزاند و درنتیجه، هم مصرف سوخت را بالا می‌برد و هم پیشرانه را مستهلک می‌کند.

کیفیت پایین بنزین داخل کشور را می‌توان از میزان مصرف خودروهای چینی متوجه شد. اغلب خودروهای چینی از پیشرانه‌های 1.5 لیتری TGDI استفاده می‌کنند که طبق آمار رسمی شرکت‌های تولیدکننده، غالباً در محدوده هفت لیتر در هر 100 کیلومتر به صورت ترکیبی مصرف دارند. اما گاهی اوقات مصرف این خودروها داخل کشور از 10 لیتر در 100 کیلومتر بالاتر می‌رود و پس از چند سال نیز این خودروها در تعمیرگاه زمین‌گیر می‌شوند.

علاوه‌ بر این، جواد اوجی، وزیر نفت، از کمبود بنزین سوپر در کشور خبر می‌دهد و طبق گزارشات میدانی، بنزین سوپر در جایگاه‌ها اصلاً یافت نمی‌شود.

بنابراین تا زمانی که سوخت داخل کشور به حداقل کیفیت لازم مجهز نشود، حتی اگر بهترین خودروهای جهانی نیز وارد کشور شوند، باز هم مصرف بالای بنزین و استهلاک بالا برای مالکان این خودروها دردسرساز خواهد شد. با این حال وزیر نفت از تولید بنزین یورو 5 در آینده‌ای نزدیک خبر داده است؛ حال باید دید در شرایطی که تولید بنزین یورو 4 هم با اما و اگر انجام می‌شود، وعده جدید اوجی قابل تحقق است یا آن هم به سرنوشت بسیاری از وعده‌های دیگر دولت سیزدهم دچار می‌شود؟