به گزارش قطعات خودرو به نقل از همشهری‌آنلاین، انجام معاینه فنی در کنترل و پایش وضعیت سلامت و ایمنی خودروها بسیار حائز اهمیت است و نقش موثری هم در کاهش آلودگی هوا دارد. این موضوع در بسیاری از کشورهای جهان از جمله ایران مورد توجه قرار گرفته و روز به روز به آمار این مراکز افزوده شده است.
حسین مقدم، مدیرعامل ستاد معاینه فنی خودروهای شهر تهران در گفت‌وگویی با فارس درباره موضوعات مختلف مرتبط با معاینه فنی خودروها از جمله آمار معاینه فنی خودروها در سال ۱۴۰۰، خودروهای مشمول معاینه فنی در سال جدید، میزان خودروهای جریمه شده به دلیل نداشتن گواهی معاینه فنی، مدت زمان اعتبار گواهی فنی و … توضیحاتی داده است. جزئیات این گفتگو به شرح زیر است:
*در سال گذشته چه تعداد خودرو در تهران معاینه فنی آنها انجام گرفت و بیشترین علت نقص خودروهای پایتخت چه بود؟
در سال ۱۴۰۰، یک میلیون و ۶۵۰ هزار دستگاه خودرو به مراکز معاینه فنی شهر تهران مراجعه کرده که در مقایسه با سال گذشته میزان مراجعات تغییر چندانی نداشته است.
از آمار اعلامی، یک میلیون و ۲۳۸ هزار دستگاه خودرو مربوط به مراجعات اول بوده و در این یکسال نقص مربوط به آلایندگی ۱۹۰ هزار و همراستایی ۱۰۹ هزار و کمک فنر ۵۰ هزار و تست ترمز ۱۳۹ هزار و وضعیت ظاهری ۱۸۷ هزار دستگاه خودرو مراجعه کننده به مراکز معاینه فنی شهر تهران شناسایی و در نهایت جهت اخذ معاینه فنی توسط راکبان آن رفع ایراد شده است.
در مجموع ۳۲ درصد از خودروها به علت نقص فنی موفق به اخذ معاینه فنی در مراجعه اول نشده و تعدادی از این خودروهای مردود دارای چند نقص بوده‌اند.
*آمار گواهی‌های صادر شده و گواهی‌های برتر چه میزان بوده است؟
در سال گذشته حدود یک میلیون و ۱۷۵ هزار گواهی معاینه فنی صادر شده که از این تعداد، در حدود ۲۱۴ هزار گواهی مربوط به معاینه فنی برتر است.
در مجموع در حدود ۱۸ درصد از خودروهای مراجعه کننده به مراکز معاینه فنی شهر تهران دارای معاینه فنی برتر بوده است. همچنین در سال ۱۴۰۰برای ۸۷ هزار دستگاه خودرو آزمون شدت صوت انجام شده و تعداد ۳ هزار و ۲۸۰ دستگاه خودرو در این آزمون مردود شدند.
فرایند این آزمون به نحوی است که اگر در زمان کنترل بخش‌های ظاهری خودرو آزمونگران مرتبط صدایی غیر متعارف و یا بیش از حد را از موتور وسیله نقلیه و یا سیستم‌های هشدار دهنده (بوق) شناسایی کنند وسیله نقلیه را به قسمت آزمون سنجش شدت صوت که دارای شرایط محیطی لازم است هدایت و نسبت به انجام این آزمون در دور موتور مشخص و ثبت نتایج حاصل از آن در سامانه سیمفا اقدام می‌کنند.
*میزان استفاده از نوبت‌دهی اینترنتی چگونه بود؟
در سال ۱۴۰۰ در حدود ۱۳۶ هزار دستگاه خودرو یعنی ۱۰ درصد از مراجعات اول با استفاده از سامانه نوبت دهی اینترنتی و با تعیین وقت قبلی به مراکز معاینه فنی شهر تهران انجام شده و تقریبا شهروندان از ۵۰ درصد ظرفیت پذیرش اینترنتی استفاده کرده اند.
*فعالیت واحدهای سیار کنترل کنار کنترل کنار جاده ای به چه صورت انجام گرفته و چه نتایجی به همراه داشته است؟
در خصوص فعالیت واحدهای سیار کنترل کنار جاده ای وضعیت آلایندگی خودروهای سنگین در حال تردد در سطح شهر تهران، امسال ۴۱۴۸ دستگاه خودرو مورد ارزیابی قرار گرفته که ۷۸ درصد دارای معاینه فنی و ۲۲ درصد فاقد معاینه فنی بوده اند. همچنین پس از آزمون مجدد آلایندگی کلیه خودروها ۱۸ درصد در آزمون آلایندگی مردود شده اند.
*چه تعداد خودرو در سال گذشته در پایتخت به علت نداشتن گواهی معاینه فنی با همکاری پلیس راهور جریمه شدند؟
این طرح در راستای کاهش آلودگی هوا و پایش مضاعف وضعیت آلایندگی خودروهای سنگین در سطح شهر با مشارکت پلیس بنا بر تدبیر مدیریت شهری از آبان ماه۱۳۹۷ اجرا شده و در سال ۱۴۰۰ توسط پلیس جهت ۱۱۸۸ دستگاه خودرو به علت نداشتن معاینه فنی و یا دودزا بودن جریمه صادر و معاینه فنی ۲۸۸ دستگاه خودرو ابطال شده است.
*مدت زمان اعتبار گواهی معاینه فنی خودروها چه میزان است؟
مطابق قانون گواهی معاینه فنی یک خودرو تا زمانی دارای اعتبار است که خودرو دارای نقص فنی که موجب کاهش ایمنی در عبور و مرور و یا انتشار بیش از حد مجاز گازهای آلاینده هوا و یا آلودگی بیش از حد مجاز صدا شود نباشد.
خودروی که پس از اخذ معاینه فنی نسبت به تغییر وضعیت ظاهری و نصب تجهیزات غیر استاندارد مانند گارد و یا لامپ های زنون و هدلایت اقدام می نماید این خودرو توسط پلیس متوقف و بلافاصله معاینه فنی آن ابطال می شود.
*وضعیت کاری مراکز معاینه فنی در ایام نوروز و از ابتدای سال جدید چگونه بوده است؟
در ارتباط با وضعیت کاری مراکز در نیمه نخست فروردین ماه ۱۴۰۱ گفت: کلیه مراکز معاینه فنی شهر تهران به استثنا مرکز ابوذر و ایران خودرو از ششم فروردین لغایت ۱۱ فروردین ماه فعال هستند.
مراکز معاینه فنی در این ایام در راستای اجرای طرح استقبال از نوروز ۱۴۰۱ با هدف تسهیل در ارائه خدمات عموما از ساعت ۷:۳۰ لغایت ۱۷ فعال است. همچنین مراکز در ۱۲ و ۱۳ فروردین ماه تعطیل هستند. شهروندان می توانند جهت اطلاع از ساعت کاری همه مراکز به سایت ستاد معاینه فنی خودروهای تهران inspection.tehran.ir مراجعه کنند.
در حال حاضر اکثر مراکز در شرایط عادی و فاقد صف هستند و مراجعین در کمترین زمان می توانند از خدمات مراکز استفاده کنند. شهروندان می توانند جهت مدیریت زمان و به حداقل رساندن معطلی با استفاده از سیستم نوبت دهی اینترنتی با تعیین وقت قبلی به مرکز مورد نظر مراجعه کنند.
این سامانه در حال حاضر از طریق سامانه تهران من و سایت ستاد معاینه فنی خودروهای تهران در دسترس است. همچنین جهت اطلاع از وضعیت طول صف در مراکز به سامانه مدت انتظار در سایت معاینه فنی مراجعه و جهت انجام معاینه فنی خودروی خود خلوت ترین مرکز را انتخاب کنند.
*کدام خودروها در سال جدید مشمول انجام معاینه فنی هستند؟
بر اساس قانون هوای پاک دوره معافیت انجام معاینه فنی از زمان تولید برای وسائل نقلیه شخصی و دولتی ۴ سال و برای وسائل نقلیه عمومی ۱ سال تعیین شده است و به عنوان نمونه در فروردین ماه سال ۱۴۰۱ خودروهای تولید فروردین ۱۳۹۷ و ماقبل مشمول معاینه فنی‌اند.
در خصوص انجام معاینه فنی برتر در مراکز شهر تهران نیز معاینه فنی برتر در نه مرکز منتخب بیهقی، سراج، آبشناسان، دماوند، الغدیر، شقایق، نیایش، چمران و خاوران انجام شده و این مراکز منتخب به استناد ضوابط قانونی و ممیزی اداره کل حفاظت محیط زیست استان تهران دارای گواهی صلاحیت صدور معاینه فنی برتر می باشند.
خودروها می توانند بصورت اختیاری در صورت احراز شرایط لازم نسبت به اخذ معاینه فنی معمولی و یا برتر اقدام کرده و با اخذ معاینه فنی برتر از تخفیف ۳۰ درصدی عوارض تردد در طرح کاهش و ترافیک استفاده کنند.
*تفاوت معاینه فنی برتر و عادی در چیست؟ آیا معاینه فنی برتر در تهران قرار است الزامی شود؟
تفاوت معاینه فی برتر و عادی تنها در فرآیند آزمون آلایندگی خودرو بوده و از لحاظ هزینه پرداختی یکسان است. خودروهای دارای معاینه فنی برتر آلایندگی کمتری تولید می‌کنند که در دور بالای موتور خودرو، این میزان آلایندگی تست می‌شود.
البته میزان مجاز تولید آلایندگی را سازمان حفاظت محیط زیست مشخص می‌کند همچنین زمانی آلایندگی کاهش پیدا می‌کند که تکنولوژی خودروها نیز به‌روز شود و متناسب با خودروی تولیدی، طراحی صورت بگیرد، به همین دلیل نمی‌توان معاینه فنی را سختگیرانهتر کرد.
البته می‌توان در تهران، معاینه فنی برتر را برای تردد در برخی مناطق طرح کاهش ترافیک الزامی کرد تا بتوان آلودگی هوا را در تهران کنترل کرد؛ شورای عالی ترافیک تهران با توجه به آلودگی هوا می‌تواند سیاست‌هایی را در این زمینه اتخاذ کند که ما پیشنهاداتی را در این زمینه به شورا ارائه دهیم و باید مورد بررسی قرار بگیرد.
*برنامه‌های ستاد معاینه فنی خودروهای تهران برای سال جدید چیست؟
افزایش ظرفیت مراکز، کیفی‌سازی خدمات، ارائه خدمات بهتر و اطلاع‌رسانی به شهروندان در خصوص خدمات‌رسانی مراکز از جمله برنامه‌های ستاد مرکزی معاینه فنی خودروهای تهران است.
در ایام اخیر هم آموزش داخلی و خارج از سیستم داشته‌ایم و به کلیه نمایندگی‌های معرفی شده در سراسر کشور، آموزش ارائه داده‌ایم و سعی ما کیفی‌سازی خدمات در سال قبل بوده است.
*آیا موضوع سلامت ایربگ قرار است جزو آزمون های معاینه فنی قرار گیرد؟
ببینید در معاینه فنی لزوما احتیاج نیست که این مورد کنترل شود و اصلا قابلیت کنترل ندارد. در زمان وقوع تصادف و فعال نشدن سیستم ایربیگ معاینه فنی نمی‌تواند تشخیص دهد که سیستم درست کار می‌کند یا خیر.
این آزمون‌ها مربوط به زمان تولید است که باید انجام شود و نمی‌شود در مراکز معاینه فنی آنرا کنترل کرد.
*به نظر می‌رسد شهرداری تهران برای راه‌اندازی مراکز جدید معاینه فنی به سمت و سوی بخش خصوصی رفته است آیا این خصوصی‌سازی هزینه‌های شهروندان را در بخش معاینه فنی افزایش می‌دهد؟
خیر؛ خصوصی‌سازی هزینه‌های مردم را در بخش معاینه فنی بیشتر نمی‌کند چرا که تعرفه معاینه فنی سالانه توسط دولت به صورت سراسری برای همه شهرها اعلام می‌شود و فرقی نمی‌کند که مرکز معاینه فنی در یک شهرستان با زمینی متری ۱۰۰هزار تومان تا در تهران با متری ۱۰۰ میلیون تومان راه‌اندازی شود و این موضوع تأثیری در تعرفه‌گذاری ندارد.
یکی از دلایلی هم که بخش خصوصی رغبت دارد که مراکز معاینه فنی را در اطراف تهران راه‌اندازی کند همین ارزان‌تر تمام شدن نرخ زمین است.
شهرداری تهران به همه متقاضیان بخش خصوصی صورت داشتن مدارک، امکانات و شرایط لازم مجوز انجام معاینه فنی می‌دهیم. همچنین بهره‌برداری سه مرکز بزرگ شهر تهران توسط بخش خصوصی انجام می‌شود. مرکز آبشناسان، الغدیر و سراج جزء پرمراجعه‌کننده ترین مراکز تهران هستند که توسط بخش خصوصی خدمات ارائه می‌دهند.
*ساخت بزرگترین مرکز معاینه فنی به کجا رسید؟
ساخت بزرگترین مرکز معاینه فنی با مشارکت شهرداری تهران مد نظر قرار گرفته و زمینی در منطقه ۴ به صورت BOLT به بخش خصوصی واگذار می‌شود که این مرکز با عنوان آسمان آبی شهر تهران برای خدمات‌رسانی به مردم مناطق شرق و شمال شرق تهران احداث خواهد شد؛ مطالعات این طرح انجام شده و فراخوان آن در سال جدید منتشر خواهد شد.
*چند درصد خودروهای تهران به مراکز معاینه فنی پایتخت مراجعه می کنند و آیا به نظر شما نیاز است که در برخی شهرها آزمون های معاینه فنی سختگرانه تر شود؟
بله به نظر من معاینه فنی در شهرهایی که از آلایندگی بالاتری برخوردار هستند که منشا آنها مربوط به خودروها و وسایل نقلیه متحرک است، باید سختگیرانهتر از دیگر شهرها انجام شود و این موضوع بسیار حائز اهمیت است.
از طرفی در حال حاضر فقط حدود ۵۰ درصد از آن چیزی که خودروی مشمول در شهر تهران می‌دانیم به مراکز معاینه فنی در شهر تهران مراجعه می‌کنند و مابقی به شهرستان‌های اقماری تهران و یا شهرستان‌های مجاور استان تهران مراجعه می‌کنند.
در نتیجه قضاوت ما بر روی این ۵۰ درصد است. در بین این ۵۰ درصد تغییر محسوسی بر روی علل مردودی ندیده‌ایم چرا که مستمر به مراکز معاینه فنی مراجعه می‌کنند و از درصدی از مطلوبیت در نگهداری و سرویس‌های دوره‌ای برخوردار هستند.
