راه اندازی خط تولید گیربکس، ۵ هزار میلیارد تومان نیاز دارد

از سویی شاهد هستیم که ضعف های موجود در صنعت خودرو یکی پس از دیگری در حال ایجاد چالش برای خودروسازان بوده که گیربکس یکی از آن ها است. گیربکس جز اصلی پلت فرم است که تاکنون توسط هیچ یک از شرکای خارجی خودروسازان با انتقال تکنولوژی به کشور همراه نبوده، مساله ای که به تازگی مورد توجه شرکت نیرو محرکه و گروه صنعتی ایران خودرو واقع شده است. برای بررسی این موضوع به سراغ امیرحسن کاکایی کارشناس صنعت خودرو رفتیم که گفت و گوی بازار با وی را در ادامه خواهید خواند.

* چندی پیش یک مجموعه دانش بنیان مدعی تولید گیربکس های هوشمند در کشور شد، نظر شما در خصوص این ادعا چیست؟
در خصوص کلمه هوشمند باید گفت؛ هر چیزی که مجهز به یک سنسور اضافه شود، می توان گفت هوشمند است. اگر فرض براین موضوع باشد، در جعبه دنده های اتوماتیک واحد کنترل پردازش گیربکس وجود دارد که اطلاعاتی را به واحد کنترلی خودرو ارسال می کند. براساس آن اطلاعات، واحد کنترل پردازش موتور فرامینی را طبق اطلاعات دریافتی صادر می کند. بنابراین هر شخصی می تواند ادعا کند که گیربکس هوشمند میسازد.

* تاکنون در خصوص بهبود عملکرد گیربکس های دستی طرح خاصی جهت هوشمند سازی انجام شده است؟
گیربکس دستی را می توان به کمک عملگر های، شبه اتوماتیک کرد. این نوع گیربکس ها که با نام AMT شناخته می شود، در خودروسازی ها در حال ساخت است. روی چنین گیربکسی می توان سنسور های برای سهولت در تعویض دنده نصب کرد که اصطلاحا آن را هوشمند کرده باشد. گیربکس AMT را نیرو محرکه طراحی و تولید کرده که اکنون درحال تست است و تا دو ماه آینده رونمایی خواهد شد. گفتنی است که این گیربکس تا اواسط سال جاری نیز به تولید انبوه خواهد رسید.

* چند شرکت در صنعت خودرو کشور در حال تولید گیربکس هستند و ظرفیت لازم برای تامین نیاز خودروسازان را دارند؟
به طور کلی سه شرکت نیرو محرکه، مگاموتور و چرخشگر تولید کننده گیربکس در کشور هستند، البته شرکت چرخشگر فقط برای خودروهای سنگین گیربکس تولید می کند.

* در خصوص گیربکس های دستی اگر هوشمند سازی ادعا شده توسط شرکت ها انجام شود، آیا این مساله سبب بهبود عملکرد می شود یا صرفا ادعاست؟
گیربکس دستی را می توان به تعدادی یونیت الکترونیکی جهت بهبود عملکرد تجهیز کرد، اما این مورد در صنعت خودرو معنی دار است؟ به طور مثال می گویند نخستین اتوبوس برقی به تهران آمد، این درحالی است که دانشگاه تهران مشابه این اتوبوس را ۱۵ سال پیش ساخته بود.

حداقل ۲ تا ۵ هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری برای راه اندازی خط تولید گیربکس نیاز است. تولید گیربکس دستی یا انواع اتوماتیک آن به شدت نیاز به تجهیزات و تکنولوژی پیشرفته دارد

*آیا با توجه به شرایط اقتصادی کشور می توان شاهد گیربکسی بود که براساس اطلاعات دریافتی خودرو، خودش را تطبیق دهد؟
در پاسخ به این سوال باید گفت خیر، حداقل ۲ تا ۵ هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری برای راه اندازی خط تولید گیربکس نیاز است. تولید گیربکس دستی یا انواع اتوماتیک آن به شدت نیاز به تجهیزات و تکنولوژی پیشرفته دارد. اگر گیربکس چندان در کشور پیشرفت نکرده است، ماسوای بحث نبود مرکز تحقیقات گیربکس که به تازگی در نیرو محرکه تاسیس شده، مشکل بزرگ آن هزینه بسیار فراوان خرید تجهیزات است.

با توجه به اینکه چندین سال است تولیدکنندگان داخلی به عرضه گیربکس مشغول هستند، اما همچنان شاهد صدا در گیربکس هستیم. این مساله ظریف کاری در تولید گیربکس است که نیازمند دستگاه ها و تجهیزات بسیار گران است. دقت کار مربوط به دستگاه های سایش و برش قطعات داخلی گیربکس مهم است. اگر ادعاهای که می شود در حد دانشگاه باشد، پاسخ بنده هم نسبت به ساخت و تولید مثبت است، اما اگر در حد تولید انبوه باشد، می گویم سرمایه گذاری پیدا شده که می خواهد چند هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری کند.

* آیا بحث ادعا تولید دانش بنیان فقط مربوط به گیربکس است یا در سایر تجهیزات خودرو این موضوع صدق می کند؟
شاهد بودیم که یک تعاونی چندی پیش مدعی ساخت یک پلت فرم شد که می تواند ۱۵ خودرو را روی آن نصب کند. از این تعاونی سوال کردم که آیا ۱۵ هزار میلیارد تومان برای این پلت فرم سرمایه گذاری کردید؟ پاسخ دادند خیر، طراحی کردیم و منتظر سرمایه گذار هستیم.

از چنین طراحی های اگر بخواهند، در تمام دانشگاه ها و خودروسازی ها وجود دارد. دانشگاه آزاد قزوین چندین سال پیش اولین خودرو برقی را طراحی و ساخته بود. نکته کلیدی در این میان سرمایه گذاری و تکنولوژی در خودروسازی است که نیازمند ایجاد آن هستیم.

* چرا در کشور مرکز تحقیقات گیربکس مانند مرکز تحقیقات موتور ایران خودرو تاکنون راه اندازی نشده؟
به تازگی نیرو محرکه مرکز پژوهشی راه اندازی کرده که سال گذشته روی گیربکس AMT کار کردند و همانطور که گفتم به زودی نمونه عملیاتی آن را رونمایی می کنند. همچنین در بحث تولید گیربکس اتوماتیک فعالیت داشتند، اما موفق نبودند.

در خصوص گیربکس سی وی تی نیز مقطعی در استان زنجان قرار بود به صورت مونتاژی، تولید شود، ولی آن نیز متوقف شد. در حقیقیت دانش گیربکس مراحل اولیه در کشور را طی می کند، از نظر تولید گیربکس های جدید به شدت وابسته به خارج هستیم.

امیدواریم در سال های آینده شاهد باشیم که مرکز مذکور مثل ایپکو رشد کند. گاهی فکر می کردم سرمایه گذاری روی موتور مهم و سخت باشد، اما گیربکس نیز دانش و سرمایه فراوانی نیاز دارد. اگر زمانی که روی موتور کار کردیم روی گیربکس نیز کار می کردیم، زودتر به نتبجه می رسدیم. متاسفانه حدود بیست سال هست که این موضوع به تعویق افتاده است.

* همواره این نگرانی وجود دارد اگر روزی واردات قطعات آزاد شود، آیا مشکل نادیده گرفتن سرمایه گذاری در خودروسازی ایجاد می شود؟
هرچند که نیرو محرکه تازه شروع به فعالیت راه اندازی مرکز تحقیقات گیربکس کرده است، باتوجه به هیاهوهای که وجود دارد علیرغم اینکه امسال، سال دانش بنیان است، اگر دوباره واردات گیربکس آزاد شود، کار تحقیقاتی مذکور متوقف می شود. این کارها چون صنعتی هستند، سرمایه گذاری فراوان روی آن ها انجام شده است. گیربکس تکنولوژی هست که خارجی ها به ما نمی دهند، لذا نیاز به سرمایه گذاری مهم روی آزمایشگاه دارد، پس از آزمایشگاه نیاز به سرمایه گذاری در خط تولید است.

فرض کنیم سرمایه گذاری انجام شده است، این سرمایه گذاری زمانی که ۳ تا ۴ میلیون گیربکس تولید شود، مستهلک یا بازگشت خواهد داشت

* به عنوان سوال پایانی، مدت زمان بازگشت سرمایه گذاری موجود برای گیربکس چقدر است؟
فرض کنیم سرمایه گذاری انجام شده است، این سرمایه گذاری زمانی که ۳ تا ۴ میلیون گیربکس تولید شود، مستهلک یا بازگشت خواهد داشت. با توجه به تیراژ فعلی خودروسازان حدود ۵ سال زمان نیاز است که سرمایه گذاری انجام شده بازگردد. شاید سرمایه گذار، ای سی یو تولید کند که ارزش افزوده بیشتری دارد، اما گیربکس سود خاصی ندارد. باید تولید بالای داشت که بتوان آن سرمایه را برگشت داد.