به گزارش قطعات خودرو به نقل از روابط عمومی انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه سازی کشور، بررسی معاملات خودرو در بورس کالای ایران طی سال ۱۴۰۱ بیانگر آن است که کمتر از هشت درصد عرضه خودرو کشور یعنی فقط ۶۸ هزار و ۲۱۵ دستگاه انواع خودرو در این بورس معامله شد، اما با وجود حجم پایین این معاملات موضوع جالب توجه، ۲۵ هزار میلیارد تومان منفعت حاصله به تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان است که به عنوان ماحصل ورود خودرو به بورس جای تامل بسیار دارد.
تاریخچه وقایع مهم عرضه خودرو در بورس
تاریخچه وقایع مهم عرضه خودرو در بورس کالا نشان می‌دهد که روند عرضه از ابتدای سال ۱۴۰۱ آغاز شده و در نیمه دوم سال شدت گرفته است به طوری که در روز ۲۸ اردیبهشت ماه وانت‌های کارا تک کابین و ۲ کابین بهمن موتور، در روز ۱۸ خرداد و ۲۶ مرداد خودروهای فیدلیتی و دیگنیتی بهمن موتور، ۶ شهریور عرضه خودروی هایما توسط ایران خودرو، ۲۲ شهریور عرضه خودرو شاهین توسط سایپا، ۱۲مهر عرضه کامیون کشنده فاو توسط سیباموتور و ۲۰ مهر عرضه کامیون کشنده امپاور بهمن دیزل را شاهد بودیم.
در ادامه اول آبان عرضه لاماری ایما توسط آرین پارس موتور، ۲۸ آبان عرضه جک J۴ جک S۵ و کی ام سی T۸ کرمان موتور، ۳۰ آبان عرضه پژو ۲۰۷ دستی ایران خودرو، ۸ آذر عرضه تارا اتوماتیک، تارا دستی و پژو ۲۰۷ اتوماتیک توسط ایران خودرو، ۲۶ دی عرضه دنا پلاس دستی ایران خودرو، ۲۷ دی عرضه کامیونت فورس بهمن دیزل، ۴ بهمن عرضه خودرو سواری T۵ توسط صنایع اتومبیل سازی فردا، ۲۵ بهمن عرضه خودروسواری رسپکت بهمن موتور و ۱۵ اسفند عرضه کامیون کمپرسی FAW CA۳۲۵۰ و کامیون کشنده نیمه تریلر FAW CA۴۲۵۰ توسط سیبا موتور در بورس کالا انجام شد.
سهم هر زیرگروه از کل معاملات خودرو
بررسی سهم هر زیر گروه خودرو از کل معاملات خودرو در بورس کالا نشان می‌دهد که خودرو سواری سهم ۹۴ درصدی در حجم و ۸۸ درصدی در ارزش معاملات داشته و بیشترین حجم و ارزش معاملات را به خود اختصاص داده است.
همچنین وانت سهم چهار درصدی و کامیون و کامیونت هر کدام با سهم یک درصدی در رتبه‌های بعدی از نظر تعداد دستگاه معامله شده در بورس قرار گرفتند.
این در حالی است که کامیون با سهم ۷ درصدی در رتبه دوم ارزش معاملات، کامیونت با سهم ۳ درصدی در رتبه سوم و وانت با سهم ۲ درصدی در رتبه چهارم از نظر ارزش معاملات ایستادند.
سهم هر خودروساز از کل حجم و ارزش معاملات
بررسی سهم هر خودروساز از کل حجم و ارزش معاملات خودرو در سال ۱۴۰۱ نشان می‌دهد که شرکت ایران خودرو با سهم ۷۸ درصدی در حجم و سهم ۶۲ درصدی در ارزش معاملات بیشترین سهم را در بین سایر خودروسازان کسب کرده است.
پس از آن شرکت‌های بهمن موتور، سایپا، مجتمع صنعتی آرین پارس موتور، بهمن دیزل و سیبا موتور در جایگاه‌های بعدی قرار گرفتند.
منافع حاصل از معاملات خودرو در بورس کالا
ارزش کل معاملات خودرو در بورس کالا در سال ۱۴۰۱ حدود ۴۱ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بوده است که از این میزان ۲۵ هزار میلیارد تومان منافع حاصله برای تولیدکنندگان و خریداران نهایی بوده است؛ به طوری که از این مبلغ بیش از ۱۵ هزار میلیارد تومان سود تولیدکنندگان و بیش از ۹ هزار میلیارد تومان سود خریداران نهایی خودرو بود.
همچنین بیش از یک هزار میلیارد تومان نیز درآمد مازاد شناسایی شده برای دولت از طریق مالیات بر ارزش افزوده بود که این ارقام نشان می‌دهد اگر کل خودروی کشور در بورس کالا عرضه می‌شد، چه رقم بزرگی به تولید کشور، مصرف‌کنندگان خودرو به دلیل خرید ارزان‌تر از بازار و دولت کمک می‌شد.
همچنین از نظر تنوع نیز خودروهای زیادی در بورس کالا عرضه نشد به عنوان نمونه در خصوص دو خودروساز بزرگ، با تولید بیش از ۱۳ نوع خودرو فقط خودروی پژو۲۰۷، تارا، هایما، شاهین و دنا در بورس کالا عرضه شده و خودروهای پرتیراژ پژو پارس، پژو ۲۰۶، سمند، ساینا و کوییک توسط خودروساز عرضه نشده است.
نتیجه‌گیری
در پایان اینکه روند معاملات عرضه خودرو در بورس کالا نشان می‌دهد که عرضه خودرو در بورس موجب منفعت دولت، عرضه‌کننده و مصرف‌کننده می‌شود و آن طور که رییس کمیسیون اقتصادی مجلس و رییس سازمان بورس اعلام کرده‌اند، عرضه خودروها در سال ۱۴۰۲ نیز در بورس ادامه می‌یابد.
همچنین به اعتقاد کارشناسان، یکی دیگر از مزایای عرضه خودرو در بورس آن بود که همه خودروهای عرضه شده توسط شرکت‌های خودرویی به صورت تجمیعی و توسط یک سامانه رسمی عرضه و معامله می‌شود و در یک بستر شفاف امکان نظارت و گزارش‌گیری و سیاست‌گذاری به‌راحتی قابل دسترس و مهیا است.
همچنین نمایان شدن ثمرات عرضه خودرو در بورس کالا نشان داد که این روش یکی از راهکارهای عملیاتی برای خروج خودروسازان از زیان انباشته است؛ به طوری که ایران خودرو با فروش حدود ۵۳ هزار خودرو نزدیک به ۱۱ هزار میلیارد تومان سود کرده است؛ ضمن اینکه رغبت خریداران جهت خرید سهام شرکت‌های خودروسازی افزایش می‌یابد.
بنا بر این گزارش، از منافع مصرف‌کننده نیز می‌توان به سود تجمیعی مصرف‌کننده (مابه‌التفاوت قیمت بازار با قیمت بورس کالا) بیش از ۹ هزار میلیارد تومان بوده است و اینکه مصرف‌کننده واقعی می‌تواند بدون قرعه‌کشی با قیمت بسیار کمتر از بازار صاحب خودرو شود اشاره کرد.
