شرکتهای ریلی مسافری امسال تابستان داغی را پشتسر گذاشتند. این شرکتها از یکسو با افزایش تقاضای سفر مواجه بودند و از سوی دیگر تعداد قطارهای آماده بهکار در روندی که از قبل هم قابل پیشبینی بود، کاهش یافت. کاهش قطارها که در تابستان سالجاری خود را بیشتر نشانداد، عمدتا ناشی از کمبود لکوموتیو گرم است، بهطوریکه بنا به اطلاعات و آمار واصله، آماده بهکاری لکوموتیو به ۶۰درصد رسیده و این امر موجب حذف برخی قطارها در مسیرهای پر تردد شدهاست. وجود لکوموتیوگرم و آماده بهکار، عامل اصلی افزایش بهرهوری ناوگان است. متاسفانه کاهش تعداد لکوموتیو آماده بهکار، مقارن با شروع پیک تابستان، یعنی اوج مسافرتهای برون شهری رویداد. از طرفی، در تابستان امسال شاهد ایام پر مسافر مانند اعیاد قربان، غدیر و ماه محرم بودیم و بالطبع با افزایش تقاضا روبهرو بودیم، ضمنا در چند ماه اخیر به دلیل کمبودهایی که در سایر شقوق حملونقل مانند اتوبوس و هواپیما اتفاق افتاد، تقاضا برای حوزه ریلی افزایشیافته بود.
مشکلاتی که برای مسافران ایجاد میشود، بهصورت طبیعی منجر به افزایش نارضایتی از حوزه حملونقل ریلی شده و در ادامه منتهی به حذف قطار از وسایل حملونقل اولویتدار و جایگزینشدن سایر شقوق یا استفاده بیشتر از وسایل نقلیه شخصی خواهد شد. این تهدیدی است که در سالهای آتی برای حوزه ریلی ایجاد مشکل خواهد کرد. از طرفی، بعضا شاهد هستیم مسافران بلیت رفت را تهیه و به سفر میروند و برای تهیه بلیت برگشت، متوسل به هر نوع احتمالی میشوند و شاید مجبور به تامین بلیت با قیمتهای بالاتر شوند. شرکتهای مسافری ریلی به دلیل کمبودهایی مثل کمبود لکوموتیو با حذف قطار دچار مشکلات اقتصادی و نیروی کار میشوند، بهگونهای که حذف قطار منجر به کاهش درآمد شرکت شده و شرکتها اقدامات سرمایهگذاری خود را متوقف کرده و صرفا درگیر اداره شرکت بهصورت روز مره میشوند. به بیان دیگر، انگیزه آنها برای توسعه ناوگان کاسته میشود و این موضوع در سالهای آتی بیشتر خودش را نشان خواهد داد. از سوی دیگر؛ وقتی کمبود لکوموتیو، قطارها را حذف کند، شرکتها با انباشت نیرو مواجه میشوند. بهطور طبیعی حذف یک رام قطار، یعنی بیکارشدن حدود ۴۰ نفر نیرو. شرکتهای ریلی مسافری اکنون در نوعی سردرگمی بهسر میبرند. به دلیل اینکه از ادامهدار بودن یا نبودن کمبودهای کنونی مطمئن نیستند، ضمنا به دلیل مسوولیت اجتماعی خود نمیتوانند دست به تعدیل نیرو بزنند و مجبور به حفظ پرسنل با وجود کاهش قطارها هستند این امر موجب کاهش سیر ماموران یا عدمسیر آنها میشود که در نهایت باعث افت درآمد پرسنل و در نهایت ایجاد نارضایتی میشود که این نارضایتی نیز در سنوات بعدی اثرات خود، یعنی بیانگیزگی و بیاعتمادی نیروی انسانی شرکتهای ریلی مسافری را در پی خواهد داشت.
کمبود لکوموتیو به معضل بازار سیاه بلیت دامن میزند. بهصورت طبیعی در هرجا عرضه و تقاضا برابر نباشد، موضوع سوءاستفاده و ورود دلال بازی را شاهد خواهیم بود و این موضوع ارتباطی به صنعت مسافری ندارد، لذا تدبیری که میتوان برای آن متصور بود، افزایش عرضه، افزایش قطار، واگن و بهطور کلی رفع مشکل لکوموتیو است.
ما برای مقابله با موضوع بازار سیاه و دلالی بلیت قطار، تلاش و پیگیری داشتیم، اما نکته جالب اینکه مسافرانی که از بازار سیاه بلیت را تامین کردهبودند، حاضر به پیگیری و معرفی دلالان یا منابع تامین نیستند و حتی رضایت خود را هم از امکان تهیه بلیت از دلالان اعلام میکنند!درواقع بعضا به ما اظهار میکنند با درنظرگرفتن قیمت خرید از دلالان، بازهم قیمت بلیت قطار برای آنها مقرونبهصرفه است. این موضوع نشان میدهد قیمت بلیت قطار بهصورت اصولی تعییننشده و بلیت قطار در مقابل سایر وسایل حملونقل قیمت بسیار ارزانی دارد.