تداوم روند نزولی تولید در نیمه تابستان

افت ماهانه تولید خودروسازان از خردادماه امسال  شروع شد و در مردادماه شدت گرفته است، بااین‌حال مسوولان صنعتی با اعلام آمار رشد تجمعی خودرو در ۵ ماه امسال، هیچ اظهار‌نظری در مورد روند کاهشی تولید خودرو نمی‌کنند. طبق آمارهای اعلام‌شده از سوی وزارت صمت، در مردادماه سال جاری نسبت به تیرماه، ایران‌خودرو با افت ۴/ ۱۹درصدی، سایپا با کاهش ۳۰درصدی و پارس‌خودرو نیز با افت ۵/ ۳۱درصدی در تیراژ مواجه شدند. بر این اساس اگر‌چه شاهد افت ماهانه سه خودروساز بزرگ کشور هستیم اما به طور تجمعی در۵ ماه گذشته تولید‌کنندگان نیمه‌دولتی، رشد ۱۴درصدی را به خود می‌بینند. اما تجمیع آمارهای خودروسازان نیمه‌دولتی و خصوصی نیز بیانگر رشد تولید سواری‌ها در بازه زمانی مذکور است به‌طوری‌که در سال گذشته در ۵ ماه ابتدای سال در مجموع ۳۷۰هزار و ۱۶۶ خودروی سواری تولید شد که با رشد ۲۳درصدی، تعداد خودروهای تولیدشده بخش‌های دولتی و خصوصی در ۵ماهه ابتدای امسال به ۴۵۶هزار و ۱۲۶ دستگاه رسید.

بدین ترتیب هر‌چند مسوولان صنعتی آمارهای رشد تولید تجمعی را به رخ می‌کشند، اما به اعتقاد بسیاری از دست اندرکاران تولید خودرو، روند کاهشی تیراژ که از خردادماه کلید خورده و پیش‌بینی می‌شود تا شهریور نیز ادامه پیدا کند، نگرانی‌هایی را در زنجیره خودروسازی کشور ایجاد کرده است. در این بین به نظر می‌رسد عدم‌تامین ارز مورد‌نیاز در شرکت‌های خودروساز، کمبود نقدینگی به واسطه قیمت‌گذاری دستوری و بلاتکلیفی در حوزه مدیریتی سه تولید‌کننده بزرگ خودرو، دلیل عمده افت ماهانه تولید باشد.

هر‌چند تلاش سیاستگذار برای تعیین قیمت خودرو در حاشیه بازار به منظور تامین نقدینگی و جبران زیان تولید، با تایید و تکذیب‌های فراوانی از سوی وزرات صمت مواجه است، بااین‌حال به نظر می‌رسد که این اقدام به یک ضرورت برای حیات خودروسازی کشور تبدیل شده است.

افت‌وخیز تولید پنج‌ماهه خودروسازان

اما آمارنامه تجمعی مردادماه که توسط وزارت صمت منتشر شده، نشان می‌دهد تولید انواع خودروی سواری در ماه میانی تابستان نسبت به مدت مشابه سال گذشته با 9درصد رشد همراه بوده است. بر اساس این آمار، در مردادماه خودروسازان دولتی و خصوصی در مجموع 79هزار و 329 دستگاه خودروی سواری تولید کرده‌اند. این در حالی است که  در مدت مشابه سال 1401 این رقم 72هزار و 473 دستگاه بود. بنابراین رشد تولید سواری‌ها در مرداد امسال نسبت به مرداد سال گذشته شش‌هزار و 856 دستگاه، معادل 9 درصد، بوده است.

آمار پنج‌ماهه ابتدایی سال جاری نیز حاکی از رشد تولید خودروهای سواری نسبت به پنج ماه اول سال 1401 است. بر این اساس خودروسازان کشور، اعم از سه خودروساز بزرگ و همچنین خودروسازان خصوصی، از ابتدای سال تا انتهای مردادماه 456هزار و 126 دستگاه خودروی سواری تولید کردند. این در حالی است که در مدت مشابه سال گذشته تولید خودروی سواری در کشور 370هزار و 166 دستگاه بود. بنابراین آمار تجمعی پنج‌ماهه ابتدایی سال جاری 85هزار و 960 دستگاه رشد داشته که نشان از افزایش 23درصدی دارد.

اما نگاهی داشته باشیم به جزئیات تولید سه خودروساز بزرگ کشور. بیشترین تولید در مردادماه و همچنین پنج‌ماهه امسال مربوط به ایران‌خودرو است. آبی‌پوشان جاده‌مخصوص در پنجمین ماه از سال 1402 موفق شده‌اند که 36هزار و 518 دستگاه خودروی سواری تولید کنند. این در حالی است که در مدت مشابه سال گذشته ایران‌خودرو 32هزار و 482 دستگاه خودروی سواری تولید کرده بود. بر این اساس در ماه میانی تابستان امسال این شرکت چهارهزار و 36 دستگاه بیشتر سواری تولید کرده است که نشان از رشد 12درصدی این خودروساز در تولید این دست از خودروها دارد.

همچنین بزرگ‌ترین خودروساز کشور از ابتدای سال تاکنون 209هزار و 626 دستگاه خودروی سواری تولید کرده که 14درصد بیشتر از مدت مشابه سال 1401 است که در آن مدت زمانی ایران‌خودرو 183هزار و 136 دستگاه خودروی سواری تولید کرده بود. بنابراین آمار تجمعی پنج‌ماهه ابتدایی سال جاری در تولید سواری‌ها 26هزار و 490 دستگاه بیشتر از همین بازه زمانی در سال گذشته بوده است. همچنین در آمار وزارت صنعت اعلام شده که در ایران‌خودروی مرکزی تولید خودروهای پژو 206 تیپ دو، پژو 207 دستی پاناروما، پژو پارس معمولی، پژو 2008، سمند EF7، دنا، رانا، رانا گیربکس 6دنده با توقف تولید روبه‌رو شده است.

نگاهی نیز داشته باشیم به جزئیات آمار تولید سایپا. نارنجی‌پوشان صنعت خودروی کشور، با کسر آمار تولید پارس‌خودرو، به عنوان زیرمجموعه این شرکت، در ماه میانی تابستان امسال 17هزار و 727 دستگاه خودروی سواری تولید کرده‌اند که 783 دستگاه بیشتر از تولید 16هزار و 944 دستگاهی خودروهای سواری این شرکت در مردادماه سال 1401 بوده است.

بنابراین سایپا در مرداد امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته چهاردرصد بیشتر خودروی سواری تولید کرده است. همچنین این شرکت از ابتدای سال جاری تا انتهای مردادماه 108هزار و 191 دستگاه خودروی سواری تولید کرده است. آمار پنج‌ماهه ابتدایی سال 1401 نشان از تولید 89هزار و 248 دستگاه سواری داشت. بر این مبنا در این مدت زمانی نارنجی‌پوشان جاده‌مخصوص 26هزار و 490 دستگاه، معادل 21درصد، بیشتر خودروی سواری تولید کرده‌اند.

همانطور که اشاره شد آمارهای مربوط به تولید سایپا بدون احتساب پارس‌خودرو به عنوان زیرمجموعه این شرکت است؛ چراکه می‌توان پارس‌خودرو را به طور مستقل سومین خودروساز بزرگ کشور در نظر گرفت. این شرکت تنها خودروساز دولتی است که در مردادماه امسال کمتر از مرداد سال گذشته خودروی سواری تولید کرده است.

نگاهی به آمارنامه تجمعی مرداد سال 1402 که توسط وزارت صمت منتشر شده، نشان می‌دهد که سومین خودروساز بزرگ کشور در ماه میانی تابستان امسال هفت‌هزار و 778 دستگاه خودروی سواری تولید کرده؛ این در حالی است که در مدت مشابه سال گذشته این رقم 10هزار و 665 دستگاه بوده است. بنابراین پارس‌خودرو در این مدت زمانی با افت دو‌هزار و 887 دستگاهی تولید سواری‌ها مواجه شده که حاکی از کاهش قابل‌توجه 26درصدی تولید خودروهای سواری در این شرکت است. اما آمار تجمعی خودروسازان در مورد پارس‌خودرو کمی افزایشی بوده است.

این زیرمجموعه شرکت سایپا در پنج‌ماهه ابتدایی امسال 2درصد بیشتر از مدت مشابه سال گذشته تولید سواری داشته است. بر این مبنا این شرکت از ابتدای سال تا انتهای مردادماه 50هزار و 426 دستگاه خودروی سواری تولید کرده که 911 دستگاه بیشتر از تولید این دست از خودروها توسط پارس‌خودرو در پنج‌ماهه ابتدایی سال گذشته بوده است. پارس‌خودرو و سایپا نیز همچون ایران‌خودرو در پنج‌ماهه ابتدایی سال جاری با توقف برخی از مدل‌‌های تولیدی خود مواجه بوده‌اند. بر این اساس در پارس‌خودرو تولید کوئیک اتوماتیک و ساینا متوقف و در سایپا نیز تولید تیبا دو و ساینا دستی متوقف شده است. در مجموع گروه‌های ایران‌خودرو و سایپا و همچنین پارس‌خودرو شاهد رشد 14درصدی تولید خودروهای سواری در پنج‌ماهه ابتدایی امسال نسبت به مدت مشابه سال 1401 بوده‌اند.

سقوط ماهانه تولید خودرو های سواری

همانطور که اشاره شد برخلاف تولید پنج‌ماهه خودروسازان بزرگ کشور، در آمار تولید ماهانه مرداد نسبت به تیرماه تولید خودروهای سواری توسط این سه شرکت با یک سقوط آزاد همراه بوده است. خودروسازان بزرگ کشور در مجموع در پنجمین ماه از سال 62هزار و 23دستگاه خودروی سواری تولید کرده‌اند. این درحالی است که این رقم برای تیرماه 81هزار و 965 دستگاه بود. بنابراین غول‌های خودروساز کشور در مردادماه نسبت به ماه پیش از آن 3/ 24درصد کمتر خودروی سواری تولید کرده‌اند که این میزان رقم بسیار قابل‌توجهی است.

بیشترین افت رخ‌داده بین این شرکت‌ها مربوط به پارس‌خودرو است. این شرکت در مردادماه امسال تنها هفت‌هزار و 778 دستگاه خودروی سواری تولید کرده است که نسبت به آمار 11هزار و 364 دستگاهی این خودروساز در تیرماه، سه‌هزار و 586 دستگاه کمتر است. بنابراین سومین خودروساز بزرگ کشور در پنجمین ماه از سال حدود یک‌سوم از تولید تیرماه خود را از دست داده است. به طور دقیق در این بازه زمانی پارس‌خودرو با 5/ 31درصد افت تولید مواجه بوده است.

سایپا نیز در این مدت زمانی وضعیت چندان بهتری نسبت به پارس‌خودرو نداشت. نارنجی‌پوشان جاده‌مخصوص در تیرماه امسال 25هزار و 727 دستگاه خودروی سواری تولید کرده بودند، اما در مرداد این رقم به 17هزار و 727 دستگاه کاهش یافته که افت 30درصدی را برای این خودروساز ثبت کند. بنابراین سایپا نیز همچون زیرمجموعه خود، پارس‌خودرو، نزدیک به یک‌سوم تولید تیرماه خود را از دست داده که معادل هفت‌هزار و 574 دستگاه خودروی سواری بوده است. کاهش تولید خودروهای سواری ایران‌خودرو نیز گرچه کمتر از سایپا و پارس‌خودرو بوده اما باز هم قابل‌توجه است.

بر اساس آمارنامه تجمعی مردادماه، ایران‌خودرو در این ماه 36هزار و 518 دستگاه خودروی سواری تولید کرده است. این در حالی است که در اولین ماه از تابستان امسال این شرکت 45هزار و 300 دستگاه از این دست خودروها تولید کرده بود. بنابراین در بازه یک‌ماهه ایران‌خودرو نیز 4/ 19درصد از تولید سواری‌های خود را از دست داده است که حاکی از افت هشت‌هزار و 782 دستگاهی این خودروساز است. همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، افت تولید ماهانه خودروسازان در مردادماه در حالی است که آنها در تیرماه نیز کمتر از خردادماه تولید کرده بودند.