بیش از 86 سال است (از سال 1313 ش) که بازار تسمه‌های صنعتی، کشاورزی و ماشینی در ایران شکل گرفته است، گروه صنعتی حبیبی بهعنوان با اعتبارترین نام در تامین و تولید انواع تسمه در بازار شناخته میشود. این گروه با همکاری برترین و به نامترین تولیدکنندگان جهان در زمینه تولید انواع تسمه پروانه مانند شرکتهایی از کشورهای آلمان، ايتاليا، انگلیس، ژاپن، آمریکا و… توانسته از لحاظ كيفيت و قيمت، در بازار رقابتی امروز پیشرو باشد.
شرکت تولیدی صنعتی اطلس تسمه یکی از شرکتهای زیرگروه صنعتی حبیبی، در اين سالها حجم قابل توجهی از نياز بازارايران را تامين كرده و فراتر از آن با معرفی و ارايه محصولات خود در بازارجهانی، سهم بهسزايی بهدست آورده است.
محصولات اطلستسمه نام توليدات ايرانی وگروه حبیبی را درپهنه صنعت ايران و بين الملل شناسانده‌است.
«قطعات خودرو» درشماره4 خود، گفت وگویی با دو نفر از مدیران و اعضای فعال این گروه دکتر نوید حبیبی و مهندس سعید حبیبی داشته که در ادامه آن را میخوانیم:
گفتنی است محور گفت وگو درآن شماره بیشتر در خصوص محصولات خودرویی این گروه است و در شمارههای آینده به بخش‌های دیگر فعالیت گروه شامل تسمه‌های صنعتی، کشاورزی و ماشینآلات راهسازی به صورت مفصل خواهیم پرداخت.
تسمه‌های خودرویی(داخلی و خارجی) با توجه به اهمیتشان، نیازمند چه استانداردهایی هستند؟
نوید حبیبی: از سالهای دور ، گروه حبیبی تلاش وافری داشت تا بتواند تولید و واردات انواع تسمه را مشمول استاندارد اجباری کند. این تلاشها از پنج سال پیش با جدیت بیشتری دنبال شد که به نتایج خوبی هم رسیده است.
پیش از آن، هر فرد یا شرکتی میتوانست تسمه را با برندهای متفرقه و نامعتبر یا بینام از خارج کشور تهیه و خریداری کرده و حتی از راههای قانونی نیز وارد کند و به نام برندهای مشهور و معتبر بفروشد.
ادامه این روند اعضای محترم اتحادیه تعمیرکاران خودرو، صاحبان خودرو، نمایندگان و صاحبان برندهای معتبر را دچار مشکل میکرد. در این خصوص پروندههای شکایات فراوانی نیز تشکیل شده است.گروه صنعتی حبیبی تلاش کرد با اجباری شدن استاندارد برای انواع تسمه تاحدی در مقابل این معضل ایستادگی کند.
متاسفانه امروز راه قاچاق هم‌چنان باز است. در ایران نیز آزمایشگاههایی برای کنترل تسمه‌های وارداتی نیست یا اگرهم هست بهدلیل مجهز نبودن به ماشینآلات کنترل و تست، در این امر نظارت و پیگیری موثر و بایسته نشده است تا بتوانیم آنها را با آزمونهای استانداردی که تعریف شده، بسنجیم.
با این حال، همان‌طور که عرض کردم گروه ما تلاش کرد تا انواع تسمه مشمول دریافت استاندارد اجباری شود و در همین راستا در تدوین، بازنگری و ویرایش نهایی استانداردهای تسمه در ایران از حدود 25 سال قبل با سازمان ملی استاندارد ایران همکاری کردیم.
این همکاری توسط زنده یاد حاج محمود حبیبی از بنیانگذاران گروه صنعتی حبیبی و کارخانه «اطلس تسمه» شروع شد و در ادامه سعید حبیبی که از معاونان فعال گروه است ادامه یافت که تاکنون نیز با افتخار پیگیری شده است. پیشنهاد ما بهکارگیری بهروزترین استانداردها همانند استانداردهای تدوین شده توسط خودروسازان بزرگ جهان است. نتایج این فعالیت گروهی در سایتهای مرتبط و معتبر و سازمان استاندارد قابل ملاحظه و دسترسی برای همگان است.
گفتنی است در سطح بینالمللی برای تسمه‌های خودرویی ایزوTS16949 وجود دارد و برندهای اصلی مانند دایکو (Dayco) ایتالیا و گیتس و چند شرکت دیگر ملزم به رعایت آن هستند که در سطح بالاتری از دیگران قرار دارند. البته استانداردهای شرکت دایکو که تأمینکننده اصلیOEM شرکتهای پژو، سیتروئن، مرسدس بنز، بیامدبلیو و خودروهای آمریکایی است، بر مبنای تقاضای شرکت سازنده خودرو تعیین وارتقاء کیفی داده میشود.
یعنی استانداردها را شرکت خودروساز تعیین میکند؟
نوید حبیبی: شرکتهای خودروساز به دلیل الزامات استانداردهای جهانی ملزم به رعایت آنها هستند ولی استانداردها بر مبنای درخواست و نیاز مشتری و شرایط خاص در شرکت قطعهساز بررسی و بازنگری میشود و در نهایت در چارچوب استانداردها منتج به طراحی و ساخت قطعه جدید خواهد شد.
به عنوان مثال پلیس روسیه با شرکت فیات برای تولید و خرید 5000 دستگاه خودرو قرارداد بست ولی در مفاد آن درخواست کرده بود که این خودرو و قطعات جانبی آن از جمله تسمه پروانه در دمای منفی 20 درجه دچار مشکل نشده و کارایی مناسب داشته باشد. شرکت تولیدکننده تسمه پروانه که دایکو بود به سفارش شرکت فیات در طراحی خود دمای منفی 60 درجه سانتی گراد را مبنا قرار داد که طبعاً در دمای منفی 20 درجه هم میتواند کارایی مطلوب داشته باشد.
زمانی که گروه مهندسی شرکت «دایاریتون تسمه» شامل بنده، وحید(رضا)، و سعید حبیبی در حال بازدید از خطوط کارنجات دایکو در ایتالیا بودیم بهطور مستقیم شاهد انجام تست در منفی 60 درجه در اطاقکهای مخصوص با بهکار گیری ماشین آلات مدرن آزمایشگاهی بودیم و نتایج مثبت را دیدیم.
در مثالی دیگر، شرکتهای سازنده اروپایی برای پیشگیری از آلودگی محیط زیست و کاهش گازهای گلخانهای، اجازه استفاده از بعضی مواد اولیه مثل ماده CR را ندارند و بایستی از مواد جایگزین با خطر کمتر استفاده کنند. مثل مواد EPDM و HNBR همچنین برای ملاحظات زیست محیطی از نخهای مصنوعی با پایه نفتی، به‌سمت نخهایی با ترکیب الیاف طبیعی رفتهاند که مقاومت بیشتری نیز دارند.در شرکت اطلس تسمه نیز از همین نوع نخ استفاده میشود.
در نهایت باید گفت رعایت استاندارد در امر واردات تسمه از خارج کشور کمک بزرگی به مصرف کننده نهایی، اقتصاد ملی و حفظ سرمایههای کشور خواهد کرد.
اما با توجه به آنچه عرض شد در آزمایشگاههای ایران از دستگاه‌های مدرن تست برای صدور مجوز واردات استفاده نمیشود و تنها کاری که صورت می‌گیرد این است که تسمه را برش میدهند تا چیدمان نخ را مشاهده کنند و از موازی قرار گرفتن نخها مطمئن شوند(آزمایشهای فیزیکی). لذا آزمایشهای ضروری دیگر از جمله مواد اولیه تشکیلدهنده یا تست عمر فراموش شده است.
آیا این تنها آزمایشی که برای کنترل استاندارد انجام میشود؟
نوید حبیبی: بله، تنها آزمایشی که انجام میشود تستهای فیزیکال است.همان‌طور که عرض کردم تستهای شیمیایی، دوام و عملکرد که دارای شرایط خاص هستند انجام نمیگیرند.این را نیز بگویم که یک سری موسسات معتبر نیز برای آزمایش با سازمان ملی استاندارد همکاری میکنند اما متاسفانه در عمل دقت و حساسیت لازم را ندارند یا شاید الزام نمیشوند یا بهدلیل هزینههای بالایی که این گونه تستها دارند از انجام آنها صرف نظر میکنند. لذا تنها کارشان تستهای فیزیکال است و آزمایشهای مبتنی بر شبیهسازی در آنها انجام نمیگیرد. همچنین باید توجه داشته باشیم که تجهیزات در اختیارشان دارای محدویتهای طولی و سایزی نیز هست. بنابراین اگر ایران خودرو یا سایپا بخواهند تسمهای بخرند، براساس استانداردی که شرکت رنو یا پژو به آنها داده، باید خرید کنند. معمولا شرکت‌خارجی صاحب برند برگهایی شامل الزامات در اختیار تولیدکننده داخلی قرار میدهد. بهعنوان مثال خودرو پراید شامل 3500 تا 3600 قطعه منفصله است. هریک از این قطعات دستورالعمل کنترل کیفیت و برگ‌های نقشه محصول دارند. تمام مشخصات قطعه مانند عرض و قطر، محیط بیرونی و داخلی تسمه و نوع دندانه تایم مشخص شده است.
ایزو TS از کجا آمده است؟
نوید حبیبی: این استاندارد اجباری خودرو و قطعات جانبی آن است که اکنون وارد ایران هم شده است. شرکتهای ایرانی را مجبور به رعایت آن کردهاند. نام دقیقتر آن ISO/TS16949 است. این استاندارد در مدیریت کیفیت صنعت خودروسازی مطرح است و مشتمل بر شیوهنامههایی برای مدیریت ارتقای کیفیت در صنعت خودروسازی است.
گرچه استفاده از این استاندارد الزامی شده اما چندان جدی گرفته نمیشود. درحال حاضر شرکتی وابسته به ایران خودرو به نام شرکت ایتراک واقع در اتوبان کرج وسایل آزمایشگاهی را خریداری کرده و قرار است این ایزو را کنترل کند. این شرکت مدعی است که صدها آزمون را انجام میدهد هرچند تا جایی که ما میدانیم دستگاه‌های لازم را در اختیار دارد اما استفاده لازم برای ورود قطعات اصلی Original Equipment انجام نمیشود. به عنوان مثال یک خودرو رنو ال90 به تمامی در شرکت رنو ساخته نمیشود. حتی موتور خودرو را ممکن است با همکاری کارخانه پژو یا بی ام دبلیو بسازند. بدنه و پلت فرم شاسی هم همین طور است. بنابراین قطعاتی که از شرکتهای مختلف میآید برحسب کد OE بررسی میشود.
سعید حبیبی: اگر اجازه بدهید در پاسخ به این سوال در مورد تاریخچه TS مواردی در تکمیل عرض کنم؛ برای تسمه‌های خودرویی در سطح بینالمللی الزامات مختلفی تعریف و وضع شده است که از آن میان همین استاندارد مورد بحث است. این استاندارد توسط کار گروه بینالمللی خودرو IATF و با پشتیبانی کمیته فنی مدیریت کیفیت و تضمین کیفیت ISO/TS176 تهیه شده است. ویرایش جدید این استاندارد نیز با همان نام با پسوند 2016 توسط کارگروه ذکر شده پس از 7 سال نهایی و عرضه شده است.
تمرکز این استاندارد در نشان دادن یکنواختی محصولات و عدم افول آن در آینده و نگاه به تهدیدها و فرصتها و ریسک کسب وکارها است.
برنامههای اصلی برندهای معتبر جهانی مانند دایکو ایتالیا و گیتس آمریکا اجرای استاندارد ارتقاء یافته مذکور است.علاوه برآن شرکت دایکو که تامینکننده اصلی خط تولید OEM و خدمات پس از فروش و بازار لوازم یدکی AM معتبرترین شرکتهای خودروسازی جهان است. برمبنای در خواست خودروساز با همکاری گارگروههای تخصصی و فوق مهندسی طراحیها و بازنگریهای ارتقای انجام میدهند.
اضافه کنم موارد یاد شده در ایران صرفاً در خط تولید رعایت میشود و در بازار لوازم یدکی به آن توجه نمیشود.
در رسته کار شما تسمه‌های غیرخودرویی هم عرضه میشود؟
نوید حبیبی: شرکتهایی که در واردات و عرضه تسمه فعالیت دارند، تمام بخش‌ها را پوشش نمیدهند اما از گروه حبیبی و بخش بازرگانی آن یعنی شرکت دایاریتون تسمه این انتظار وجود دارد که وقتی خودمان را در این عرصه بهعنوان واردکننده قطعات اصلی مینامیم؛ انواع و اقسام مختلف تسمه‌های صنعتی، کشاورزی، ماشین آلات دروگر، راهسازی و خودرویی و هر آنچه به تسمه نیاز دارد را عرضه کنیم و حتی بعضی قطعات جانبی مثل بلبرینگها و هرزگردها را هم از گروه ما در خواست میکنند.
سعید حبیبی: با توجه به سوابق خانوادگی و فعالیت گروه صنعتی حبیبی از زمان پدربزرگمان زنده یاد
حاج فرج الله حبیبی تمامی اعضای این خانواده با تسمه عجین شده‌اند. بنابراین در تمامی حوزهها فعالیت مستمر و کاملی داشته و داریم. بعداز انقلاب اسلامی به دلیل کمبود شدید انواع تسمه که در همه حوزههای مصرف بوجود آمده بود و با عنایت به علاقه و پایبندی پدرمان به ارائه هرچه بهتر خدمات به کشور عزیزمان و ادامه این مسیر، انگیزه طرح تولید انواع تسمه پروانه در ایران به اوج خود رسید. در نتیجه با همت و مدیریت مستقیم پدرمان زنده یاد محمود حبیبی و همراهی متخصصان توانمند ایرانی مجموعه تولیدی صنعتی اطلس تسمه ایجاد شد.
همچنین از آنجا که ما از ابتدا خدمات مشتریان را هم داشتیم، همیشه با تکیه بر تجربهای که پدرم در این صنعت داشت در خصوص مشاوره و راهنمایی مشتریان برای قطعات مرتبط با تسمه مثل پولی و بلبرینگ و نحوه بکارگیری و طراحی قطعات مختلف آمادگی خود را اعلام میکردیم.
این مشاورههای تجربی رفتهرفته تخصصی شد تاجایی که بخش مجزایی به صورت تخصصی برای راهنمایی مشتریان ایجاد کردیم. در حال حاضر امکان همکاری با شرکتهای دانشبنیان نیز در این گروه به وجود آمده است. جا دارد به خاطرهای در این خصوص اشاره کنم:
در زمان جنگ تحمیلی نیروهای نظامی کشور عزیزمان به قطعهای نیازمند شدند؛ لذا به گروه ما مراجعه کردند. مدیران و متخصصان این شرکت فورا دست بهکار شدند. با همت و تلاش و بهکارگیری تجارب گذشته موفق شدند قطعه و تسمه مورد نظر را طراحی کرده و بسازند. این کار یکی از افتخارات خانواده حبیبی است.
اجازه بدهید مطلب دیگری را نیز اضافه کنم که به بخش کشاورزی کشور مرتبط است. همان‌طور که میدانید دستگاه کمباین از جمله ماشینآلات مهم دروگر است و نقش بسیار مهمی در مکانیزه شدن بخش کشاورزی دارد و بهسان یک کارخانه در حال حرکت است. این دستگاه و قطعات آن یک مافیای خاص جهانی دارد. پدرم بیش از 30 سال پیش این جسارت را به خرج داد و در خصوص تامین تسمه‌های کمباین که بالغ بر 20 قلم مختلف است اقدام کرد که تاکنون نیز ادامه یافته است. این اهتمام ویژه افتخار دیگری برای این گروه صنعتی حبیبی است. این گذشته پر افتخار به ما انگیزه میدهد که با جدیت در مقابله با تحریمهای سخت به تولید اقلام مختلف ادامه دهیم.
نسبت مصرف تسمه در کدام بخش بیشتر است؟
نوید حبیبی: تعداد خودروهایی که در ایران وجود دارد باعث شده که مصرف تسمه‌های خودرویی بیشتر از انواع دیگر تسمه باشد. تقریبا 60 درصد تسمهها به بخش خودرویی و 40 درصد به بخش صنعتی یا کشاورزی مربوط هستند. شاید این عدد در کشور دیگری مثل آلمان که کشور صنعتی است، فرق کند. در کانادا که کشوری با محوریت کشاورزی است مصرف تسمه‌های کشاورزی بیشتر از تسمه‌های خودرویی و صنعتی است. ضمن این که ما باید به دوره مصرف هم توجه کنیم. بهطور مثال تاکسیها و خودروهای عمومی حداقل سالی یکبار تسمه عوض میکنند ولی خودروهای شخصی ممکن است بین 3 تا 5 سال یکبار تسمه عوض کنند. ماشینهای کشاورزی به صورت فصلی کار میکنند. در فصل تابستان که ماشین آلات کشاورزی اورهال می‌شوند؛ ترجیح میدهند تمام قطعات را تعویض کنند تا در طول فصل کاری با توقف و مشکل خرابی قطعه مواجه نشوند. تسمه‌های صنعتی هم حسب موارد هر3ماه، یا 6 ماه یا یک سال نیاز به تعویض دارند. در عین حال کارخانههایی که کمتر از ظرفیت اسمی خود کار میکنند، دوره تعویض را عقب میاندازند تا بتوانند هزینهها را جبران کنند.
سعید حبیبی: براساس تحقیقات میدانی سازمانهای ذیربط و مطالعات گروه صنعتی حبیبی نسبت مصرف تسمهها در بخش خودرویی، صنعتی و کشاورزی با اندکی دامنه تغییر همان است که گفته شد اما باید نکات و عواملی دیگری را نیز لحاظ کنیم؛ از جمله انتخاب قطعات اصلی، فرهنگ مصرف، مراجعه به تعمیرکار قابل اعتماد و مکانیسینهای مجرب برای تعویض و تنظیم تسمه.
همچنین در بخش خودرویی باید به کیفیت آسفالت و میزان دستاندازهای جادهها وخیابانکشی شهرها توجه کرد. یک سرعتگیر غیر استاندارد و نابجا میتواند به مجموعهای از قطعات خودرو آسیب وارد کند و عمر مفید آنها را کاهش دهد.
در بخش خودرویی به نکاتی اشاره کردید که مصرف کننده خودرو باید به آنها توجه کند. این نکات چقدر مهم هستند؟
نوید حبیبی: بله، واقعاً تعمیرگاههای کارنابلد و حتی بدون مجوز هم وجود دارند که به خورو و قطعات آن آسیب میزنند. کارخانهای که قطعات را میسازد چند نفر متخصص فنی دارد و برای تعمیر، تنظیم یا تعویض قطعه اصولی را مد نظر قرارد میدهند که باید در تعمیرگاهها به این دستورالعمل‌ها اشراف وجود داشته باشد. مکانیک مجرب و آموزشدیده باید کار را مطابق‌همان دستورالعمل‌ها انجام دهد. رانندهها هم معمولا دنبال جایی هستند که قطعات و دستمزد برایشات ارزانتر تمام شود.
اکنون از این نظر در کسب و کار شما تهدیدی وجود دارد؟
نوید حبیبی: بله، یکی از اهداف هر شرکت اعتمادسازی است. وقتی مشتری به یک محصول بهعنوان کالای اصلی و درجه یک اعتماد پیدا میکند فقط تبلیغات آن کالا حس اعتماد را در وی ایجاد نکرده است؛ بلکه کارآیی و عملکرد خوب (کیفیت)، قیمت مناسب و خدمات پس از فروش (گارانتی) نیز موجب اعتماد مشتری شده است. به عبارت دیگر عرضهکننده کالا، مکانیک و صاحب برند نیز در زنجیره ارزش کالا قرار دارند.
حال اگر مصرف کننده قطعات تقلبی را به جای اصلی دریافت کند، اعتماد به عرضهکننده اصلی که سالها برای این برند زحمت کشیده است از بین میرود و ضربه به آن برند اصلی نیز وارد میشود. در این چرخه معیوب تمامی طرفها ضرر و زیان میبینند.البته افراد سوء استفاده چی در کوتاه مدت سود می کنند. قطعات تقلبی و محصولات قاچاق که بدون پرداخت مالیات و گمرکی وارد می‌شوند از مشکلات مهم بخش قطعات خودرو است.
سعید حبیبی: اجازه بدهید در این جا از اصحاب رسانه و دوستان متعهد این حوزه درخواستی داشته باشم که در این سوال مهم شما مطرح شد و میتواند محوریترین بخش مصاحبه نیز باشد. زیرا تمامی صنوف در این مسئله تقلب و قاچاق آسیب دیده هستند.
شنیده‌ام الان در اتحادیه لوازم یدکی کارگروهی دراین خصوص تشکیل شده است؛ انتظار و درخواست من این است که موضوع در رسانههای مرتبط مطرح شود و با حضور کارشناسان و مسئولان ابعاد پنهان و پیدای این ماجرا مطرح شود و کل چرخه بازبینی و آسیب شناسی شود و در نهایت به طور کامل در رسانه صنف بازتاب داده شود.
این تهدیدات چه اندازه جدی است؟ آیا میتواند فروش شما را کاهش دهد یا هنوز به این مقطع نرسیده است؟
نوید حبیبی: بسیار جدی است. به مقطعی رسیدهایم که این محصولات بیکیفیت و قاچاق به کار ما لطمه میزنند.
سعید حبیبی: واقعاً جدی است. در ایران از افرادی که به صورت تخصصی روی قطعه و برندی خاص متمرکز هستند و فعالیت میکنند یعنی در واقع سرمایهگذاری مالی و اعتباری میکنند هیچ حمایتی نمیشود. گاهی شخصی که کار و جای مشخصی ندارد به راحتی بدون پذیرش هیچ مسئولیتی، سابقه و آبروی یک شرکت، برند و سرمایههای مادی و معنوی ایشان و تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی مرتبط با آنها را زیر سوال میبرد. این از تهدید که بگذریم. مسئله به عبارتی جنبه حقوقی و کیفری پیدا میکند.برای مثال دررسته کاری شرکت ما افرادی اقدام به جعل، چاپ و ساخت جعبه محصول اصلی ما کردهاند. این کار مشخصاً تقلب کاری و فریب دادن مردم است. درون جعبه اصلی کالای تقلبی و غیراصلی را گذاشته و توزیع میکنند. حتی پا را فراتر هم گذاشته از کدها و هلوگرامهای تقلبی و نامعتبر نیزسوءاستفاده میکنند تا مصرف کننده نهایی فریب خورده واین افراد به سودجویی خود بیشتر برسند.
شرکت دایاریتون تسمه به عنوان نماینده رسمی با تولیدکننده ایتالیایی این محصول یعنی شرکت دایکو مکاتبه کرد و نهایتاً پس از انجام پروسه لازم مجوز تغییر شکل جعبه و طراحی جدید را دریافت کرد اما پس از دو ماه متقلبان این طرح جدید را نیز کپی کردند و به کار ناشایست خود ادامه دادند. بدین ترتیب تمامی تلاش، هزینه و زمان گذاشته شده بی حاصل شد.
نوید حبیبی: حالا ما که صاحب این محصول و کسب و کار هستیم و نمایندگی داریم از یک شرکت خواستیم که براساس چندین مجوز و ثبت آن، با صرف شش ماه وقت کارتن و جعبه مورد نظر ما را چاپ کند و به خیالمان از تقلب جلوگیری کردیم. حتی اقدامات خاصی هم انجام دادیم مثلاً هولوگرام ویژه تولید کردیم تا مشتری کالا را با آن هولوگرام بشناسد. اما دو ماه بعد دیدیم که همان جعبه را هم کپی کرده و به جای هولوگرام واقعی، برچسبی شبیه هولوگرام را روی کالا قرار دادهاند. سوال این است که ما چگونه میتوانیم با این تهدید داخلی مقابله کنیم؟
لازم است عرض کنم هماکنون شرکت دایاریتون تسمه سامانه رهگیری اصالت محصول ایجاد کرده است و مشتریان همکار، مصرف کننده نهایی یا مکانیکها میتوانند اطمینان حاصل کنند که محصولی اورجینال و دارای گارانتی خرید کردهاند.
از طرفی در بحث واردات هم نکاتی به وجود آمده است؛ شرکت دایکو به خاطر تحریمهای اخیر برای ما بهعنوان نمایندهاش مشکلات فراوانی ایجاد کرده است.
امروزه به بازرگانان شناسنامهدار به طرق مختلف اجحاف میشود. یکی این است که محصولی را که نمایندهاش است، نمیتواند وارد کند، دوم اینکه دولت میگوید نفت را نمیتوانیم بفروشیم پس برای جبران باید مالیات بگیریم بنابراین از تاجر و کاسب شناسنامهدار مالیات چند برابر گرفته میشود چون سوابق کاری او را ملاک قرار میدهند. این در حالی است که اگر قاچاق کنترل شود و همان جنس قاچاق به صورت رسمی وارد شود و هزینههای گمرکی را پرداخت کند، درآمد دولت از راه درست و سالم برقرار خواهد شد و نیاز به روشهای دیگر نیست.
دولت میخواست قیمت دلار را ثابت نگه دارد. وضعیت هر محصول را با عرضه و تقاضای آن محصول تعیین کند. زمانی که دلاربه قیمت بسیاربالا رسید، تقاضا هم بالا رفت. برای کنترل بازار سعی کردند شرکتی را که واردات قانونی میکرد به جای واردات ماهانه، مجبور کنند سالیانه کالا وارد کند. اینجا عرضه ما به یکدوازدهم تا یکدهم یا نهایتاً نصف کاهش پیدا کرد. از سوی دیگر فروش نفت که کاهش یافت تقاضای دلار را کم کردند تا بازار متعادل شود. مثل این است که شما در خانوادهتان هر هفته 12 پاکت شیر مصرف میکنید. شرکت تولیدکننده شیر جای آنکه عرضه را بالا ببرد که بتواند به تقاضا پاسخ بدهد به شما میگوید که شما نیازی به این میزان مصرف ندارید و به جای آن میتوانید سویا مصرف کنید. به این شیوه بازار را کنترل کردند.
سعید حبیبی: فروشندههای زیرپلهای که اطلاعاتشان در سامانههای مختلف ثبت نیست، یعنی در سایه هستند راحتتر کار میکنند و بهنوعی حمایت بیشتری دریافت میکنند. شاید چندصدبرابر یک فروشنده نامونشان دار سود دارند و کسی هم کاری به کارشان ندارد.
سازمانهای ذیربط مثل وزارت صمت، اتاق اصناف و اتحادیهها باید از کسبه شناسنامهدار حمایت کنند. نمیخواهیم یارانه خاصی به ایشان تعلق بگیرد اما حداقل مانع سرراه شان هم قرار ندهند. سیاستگذاران کلان باید با طرح و تصویب لوایح و دستورالعملهای اجرایی به تولیدکنندگان و افرادی که دارای اصالت کاری هستند یاری دهند. این حمایت در واقع حمایت از نظم و پایبندی به قانون و حمایت از کل افراد جامعه است.
در بخش تولید چه وضعیتی حاکم است؟ چه میزان از نیاز تسمه بازار در داخل تولید میشود؟
سعید حبیبی: در تسمه خودرویی در حال حاضر چیزی به نام تولید نداریم. دراین بخش اسلیو تسمه یا آستین تولیدشده وارد میشود. در ایران فقط در ابعاد مورد نظر برش داده میشود.این کار نیز تنها توسط یکی دو شرکت انجام میشود. اما شرکت تولیدی صنعتی اطلس تسمه در ابتدا با تولید تسمه خودروهای داخلی شروع به کار کرد و تسمه‌های پیکان ، نیسان وانت، مزدا وانت، آریا، شاهین، کادیلاک ایران، لندرور، جیپ و بعداً پراید و همچنین خودروهای وارداتی آن زمان مثل بیامدبلیو، تویوتا سواری و وانت تویوتا در انواع مختلف که مجموعاً 30 سایز از نوع WR REL -REC را شامل میشدند تولید کرد. در ادامه راه با تغییر نوع مصرف تولیدات خود را همگن کرده است و انواع PK را تولید میکند. در همین راستا این شرکت حدود 20 سال قبل توانسته است گرید B+ از مجموعه خودرو سازی سایپا دریافت کند و موفق شده در تولید تسمه کولر خودروی پراید پیش قدم شود و افتخار همکاری با تولید کنندگان کولر خودرو کشورمان را در کارنامه خود دارد.
الان چه تسمه هایی را تولید میکنید؟
نوید حبیبی: این یک پرسش است که چرا در ادامه به جایی رسیدهایم که بزرگترین تولیدکننده تسمه پروانه در ایران یعنی شرکت اطلس تسمه برای تامین مواد اولیه و ضروری خود با صرف چندین ماه هنوز موفق به دریافت ارز مصوب صنایع نشده یا درگیر بوروکراسیهای دوایر مرتبط و نامرتبط و بانکها است. این شرکت طبق مصوبات دولت مشمول دریافت ارز 4200 تومانی شد. ولی متاسفانه تا این زمان در این خصوص هیچ اتفاقی نیفتاده و ارزی دریافت نکرده است. با پیگیریهای مجدد این تولیدکننده را به سمت گروه 2 نیمایی سوق دادند. که بعد از مدتی باز آن هم متوقف شد به عبارتی اصلاً پرداخت نشد. در مرحله سوم به این شرکت اعلام شد که به گروه ب اشخاص مراجعه کند و ارز حاصل از صادرات را تهیه کند که خود این پروسه 18 مرحله دارد تا در سیستم بانکی ثبت شود تا بتوان امتیاز ارز را دریافت کرد.
حال در این میان آیا صادرکنندگان به چه شکل ملزم خواهند شد که ارز را برگردانند؟ نمیدانیم. اما قطعاً ساده نخواهد بود. موضوع بعدی این است که آیا مابهالتفاوت ریالی این ارز در اختیار تولیدکننده قرار خواهد گرفت؟ با این شرایط، تکلیف تولیدکنندهای مثل ما که در کارخانه و قسمتهای مختلف تولید، توزیع و اداری حدود 200 نفر پرسنل دارد چیست؟ به عبارتی آینده این خانواده که شاید بیش از 1000 نفر باشند؛ چه خواهد شد؟ اینها به این بر میگردد که عرضه ارز به شکل صحیح و سالم انجام نمیشود. رانتهای مختلف در عدم توزیع سالم آن دخالت دارد.
با جمیع جهات و کمبودهای تحمیلی شرایط به گونهای است که تولید به سختی انجام میپذیرد.چون همان‌طور که عرض شد مواد اولیه با دشواری تامین میشود و ارزهای حاصله بهجای اینکه در تولید مصرف شود صرف واردات کالاهای بیکیفیت و تقلبی میشود؛ یعنی در واقع دور ریخته میشود.
پدر من در آغاز دهه 40 و تا دهه 50 بیش از 10 نمایندگی تسمه از کشورهای بهنام و معتبر داشت. پس از انقلاب اسلامی هم خواست که در وطن خود تسمه تولید کند. به همین خاطر از خیلی فرصتها که دیگران استفاده کردند چشمپوشی کرد. از زندگی، جان، سرمایه و اعتبار خود مایه گذاشت؛ اما حمایتی که انتظارش را داشت دریافت نکرد. این موضوع خود جای بحث دارد و زمان مناسبی میطلبد.
آیا تسمه هایی که امروز در بازار هستند، قابل اعتمادند ؟
نوید حبیبی: در سراسر دنیا کمپانیهای بزرگ تولیدکننده تسمه، بیشتر از پنج یا شش تا نیستند که در آمریکا، آلمان، ایتالیا و ژاپن هستند. این کمپانیها پیشرو هستند و بخش تحقیق و توسعه فعال دارند و شرکتهای بزرگ خودروساز مانند مرسدس بنز، بیامدبلیو، جنرال موتورز، رنو، جگوار و پورشه تنها سراغ آنها میروند و قراردادهای بلند مدت دارند. جز این شرکتهای معتبر، تولیدکنندگان بسیاری نیز هستند. مثلاً تنها در چین حدود 600 شرکت تولیدکننده تسمه در انواع مختلف به ثبت رسیدهاند که در میان آنها کمتر از 3 شرکت صاحب نام و تکنولوژی وجود دارد. در کره جنوبی 2 تولیدکننده هستند که حتی اجازه فروش به خودروسازی کیا و هیوندایی را ندارند. یعنی تکنولوژی لازم برای کیاموتورز و هیوندایی تنها توسط باندوی ژاپن یا دایکو ایتالیا میتواند تأمین شود. این برندهای اصلی در ایران هم هستند و شرکت دایاریتون تسمه نماینده رسمی هر دو برند است. به خصوص در دورانی که بعد از برجام تحریمها سبکتر شد حتی برای مدت کوتاهی با شرکتهای آمریکایی هم مراوداتی انجام شد. در حال حاضر دایکو ایتالیا و کنتینانتال آلمان نمایندگی رسمی در ایران دارند، گیتس آمریکا نماینده رسمی ندارد اما بعضی محصولاتش در ایران موجود است. همان طور که عرض شد شرکت دایاریتون تسمه افتخار نمایندگی رسمی باندوی ژاپن را هم دارد. برندهای میتسوبوشی ژاپن و هاچینسون فرانسه هم برندهای اصلی هستند که در ایران نمایندگی دارند. البته افرادی که کارشان را با تقلب گره زدهاند در جعل تمامی این برندها فعال هستند و دلیل آن هم چند مورد است که میتوان به بازاریابی آن توسط نمایندگان اصلی و معروف و فروش راحت آن به دلیل سود بالای اجناس تقلبی اشاره کرد. بهطور طبیعی محصولات اصلی هزینه تمام شده بالا و قیمت گرانتری دارند لذا متقلبان و جاعلان سود زیادی بهدست میآورند.
بازار قطعات خودرو بسیار آشفته است. در بسیاری موارد، تشخیص جنس اصلی از تقلبی کار دشواری است. یعنی حتی برای افرادی که در بازار حضور دارند نیز این تشخیص آسان نیست مگر آنکه به متخصصان و فروشندگان معتبر اعتماد کنند.
مشخصات یک تسمه خوب چیست، که بفهمیم با کالای تقلبی فرق دارند؟
نوید حبیبی: بخش عمده این است که قطعه مورد نظر برند اصلی باشد. مثلاً تسمه تایم مدت مصرف دارد و نمیتوان در هر دما و فشار و رطوبتی آنها را انبار و نگهداری کرد. دپوی طولانی مدت تابع شرایط خاص خواهد بود که متاسفانه بعضی افراد رعایت نمیکنند. راههای آزمایش تسمهها هم آنطور که در بین غیرمتخصصان رایج است، روشهای درستی نیست. بنابراین فقط میتوانم بگویم که از جایی خرید کنید که قابل اعتمادباشد و خدمات پس از فروش ارائه دهد. ما در دایاریتون تسمه محصولاتمان را ضمانت و بیمه ایران کردهایم. سامانه کد رهگیری اصالت کالا هم از طریق پیام کوتاه به شماره 100003311 ایجاد کردهایم و خریدار میتواند اصالت آن را پیگیری کند.
سعید حبیبی: برای جمعبندی چند پیشنهاد را فهرستوار عرض میکنم:
- – بهکارگیری و الزام موسسات آزمایشگاهی برای انجام همه تستهای لازم در بدو ورود کالاهای وارداتی ضروری است.
- – همکاری مستمر و ارزان قیمت این موسسات با اتحادیهها در خصوص تست اقلام.
- – دعوت از متخصصان و افراد فعال در هر یک از رستههای تخصصی لوازم یدکی.
- – گرید بندی جوازهای کسب صادره اتحادیه بر مبنای سوابق و تایید رسمی نمایندگیهای اخذ شده توسط اعضای محترم صنف.
- – امکان استعلام رسمی از اتحادیههای مربوطه نسبت به عملکرد صحیح یا ناصحیح اعضا از طرف مصرف کنندگان یا اتحادیههای دیگر.
این موارد درحال حاضر که امکان تشخیص کالاهای اصل از تقلبی بسیار سختتر از گذشته شده است موجب شفافسازی در خصوص عملکرد اعضای محترم خواهد شد و کمک شایان توجهی خواهد کرد. زیرا پس از استفاده از قطعه، کیفیت و اصل بودن آن مشخص میشود و اگر اصل نباشد موجب خرابی قطعات دیگر و زیانهای مالی فزاینده خواهد شد.
متاسفانه سودجویان پس از فروش یک دوره کالای تقلبی و عدم استقبال مصرف کنندگان برای خرید مجدد، کار خودشان را با نام و بستهبندی جدید تکرار میکنند. لذا نامهای نوظهور در بازار بسیار دیده میشود و چه بهتر که با معرفی افراد اصیل و برندهای اصلی و معتبر به کمک مصرف کننده و اقتصاد کشورمان همت گماریم■
