بازار؛ گروه خودرو: بازار لوازم یدکی طی شش ماه گذشته فراز و نشیب های بسیاری را پشت سر گذاشت؛ افزایش قابل توجه قیمت قطعات، کمبود برخی از لوازم مورد نیاز خودروها، وجود قطعات کم کیفیت و غیره همگی از جمله مشکلاتی هستند که طی این مدت در این بازار مورد توجه قرار گرفته است.
حال که به نیمه دوم سال رسیده ایم و معضلات به صورت کامل خود را نشان داده اند، می توان راه کاری برای رفع آن ها یافت. در خصوص شش ماه گذشته که چطور به بازار لوازم یدکی گذشت مهدی کاظمی، سخنگوی صنف اتحادیه فروشندگان لوازم یدکی خودرو در گفتگو با «بازار» توضیح می دهد.
* سال گذشته مشکلات زیادی در زمینه تامین لوازم یدکی برخی از خودروها وجود داشت، شش ماه اول ۱۴۰۰ چطور گذشت؟ مشکلات سال قبل مرتفع یا تشدید شد؟
بله، مشکلات متعددی در سال ۹۹ در زمینه فراوانی قطعه، قیمت و غیره داشتیم که امسال این مسائل کاهش یافت و تا دو سه ماه اول ۱۴۰۰ نیز مدتی به دلیل ثابت ماندن نرخ ارز بازار آرامش داشت. با این حال با توجه به رشد دوباره نرخ ارز نگرانی ها دوباره شکل گرفته و بازار را به سمت رکود کشانده است.
البته این نکته حائز اهمیت است که خوشبختانه در شش ماه نخست امسال کمبودی به لحاظ قطعه در بازار نداشته ایم. همچنین معضل بی کیفیتی قطعات نیز نسبت به سال گذشته کاهش یافته است. همیشه در این خصوص ادعا می کردیم که ۲۰ درصد از قطعات بازار بی کیفیت هستند که این درصد اکنون کاهش یافته است.
این کاهش هم به دنبال نظارت بیشتر و بررسی گزارش های ارسال شده به واحد شکایات اتحادیه است. البته در این بین مجموعه های دیگری از جمله تعزیرات، بازرسی سازمان صنعت، معدن و تجارت، بازرسی اتاق اصناف و غیره نیز اقدام به نظارت و بازرسی در بازار لوازم یدکی کرده اند که متاسفانه مسائل و مشکلات بسیاری را برای فروشندگان ایجاد کرده اند.
اگر بازرسان نهادهای مختلف قطعات را می شناختند، مشکلی با حضور آن ها در مراکز فروش قطعات نداشتیم؛ چرا که می دانستیم اگر کمبود و بی کیفیتی، گرانی و حتی کالای قاچاق باشد می توانند پیگیری و شرایط را بررسی کنند اما متاسفانه این ماموران چنین اطلاعاتی ندارند و همین موضوع همکاران اتحادیه را به دردسر انداخته است
* تشدید نظارت ارگان های مختلف چه مشکلاتی را برای صنف لوازم یدکی ایجاد کرده است؟
همین که چند ارگان در حال نظارت هستند برای اعضای فعال زیر نظر اتحادیه هم استرس به وجود آورده و هم کمبود و گرانی در بازار را تشدید کرده است. اغلب شاهد مراجعه بازرسانی از مراکز مختلف هستیم که متاسفانه هیچ اطلاعاتی هم در خصوص لوازم یدکی ندارند و در برخی از موارد حتی قطعات را هم به درستی نمی شناسند.
حداقل اگر این بازرسان قطعات را می شناختند و در این رابطه سابقه کار داشتند، مشکلی با حضور آن ها در مراکز فروش قطعات نداشتیم؛ چرا که می دانستیم اگر کمبود و بی کیفیتی، گرانی و حتی کالای قاچاق باشد می توانند پیگیر باشند و مشکلات را مرتفع کنند اما متاسفانه این ماموران چنین اطلاعاتی ندارند و همین موضوع همکاران اتحادیه را به دردسر انداخته است.
* اشاره کردید که مشکلات مربوط به کمبود قطعات نسبت به سال گذشته کاهش یافته، کدام خودروها هنوز با معضل تامین و افزایش قیمت قطعات مواجه هستند؟
افزایش قیمت قطعات برای خودروهایی که تعداد بالایی از آن ها در کشور موجود نیست و تردد چندانی هم ندارد بیشتر رخ داده است؛ برای مثال خودرویی که تنها ۵۰ دستگاه از آن در کشور موجود هست بیشترین افزایش قیمت قطعات را برای خود ثبت کرده چون نه امکان تولید و نه امکان واردات برای قطعات آن وجود دارد.
واردکننده ها ناچار به واردات کمتر از ۵ قطعه می شود که این تعداد در مقایسه با قطعات خودروهایی که تعداد بیشتری دارند صرفه اقتصادی ندارد. بنابراین هم قیمت و هم طول زمان واردات به شدت افزایش می یابد. همانطور که اشاره کردم امکان تولید هم وجود ندارد؛ چون هزینه طراحی، قالب و مواد اولیه قطعه چنین قطعاتی بسیار سرسام آور است و در تیراژ پایین توجیه اقتصادی وجود ندارد.
* اشاره کردید که افزایش قیمت قطعات بیشتر مربوط به قطعات خودرو هایی است که تعداد کمی از آن ها در کشور وجود دارد اما شاهد بودیم که قیمت لنت انواع خودروها طی شش ماه گذشته دوبار افزایش یافته است، دلیل این ماجرا چیست؟
دلیل این ماجرا این است که هنوز اجازه واردات چنین قطعاتی به واردکنندگان داده می شود، در این رابطه سه هفته پیش با اعضای انجمن های قطعه سازان و لنت سازان صحبت کردیم و در این رابطه انتقاد کردند که همچنان لنت از خارج از کشور وارد می شود. این درحالی است که حجم بالایی از لنت در انبارهای فروشندگان تا تولیدکنندگان وجود دارد و در این زمینه کمبودی احساس نمی شود.
انقدر لنت های متفرقه بازار کشور را اشباع کرده که مردم لنت داخلی را خریداری نمی کنند. این درحالی است که نه به عنوان سخنگوی اتحادیه لوازم یدکی خودرو بلکه به عنوان یکی از اعضای این صنف و فروشنده قطعات خودرو می توانم به جرات بگویم که کیفیت لنت های تولید داخل بسیار بالا است و نیازی به محصول خارجی نداریم.
سیاست گذاران سازمان تامین اجتماعی به جای اینکه حق بیمه ها را بالا بگیرند و تعداد کمی نیرو جذب مشاغل شوند باید حق بیمه ها را کاهش دهند تا اشتغال زایی نیز افزایش یابد، همین الان در صنف فروشندگان لوازم یدکی شمار زیادی از همکاران هستند که حداقل نیاز به سه کارگر دارند اما به خاطر وضعیتی که تامین اجتماعی ایجاد کرده از جذب نیرو امتناع می کنند
* اغلب تصور می شود که وجود تعداد معدودی برند لوازم یدکی در بازار انحصار ایجاد می کند و واردات سبب انحصار شکنی و کاهش قیمت و افزایش کیفیت می شود، با این تفاسیر باز هم موافق ممنوعیت واردات هستید؟ بخصوص که در همین شرایط لنت سازان دوبار طی شش ماه افزایش قیمت داده اند!
قیمت محصولات به دنبال افزایش هزینه های بیمه، دستمزدها و غیره بالا رفته است. برای مثال هر تولید کننده بیش از پنج کارگر دارد و با شروع هر سال دستمزد ها و حق بیمه نیروها بالا می رود که این افزایش امسال بیش از حد و توان تولیدکنندگان بود.
حداقل ۸ هزار اتحادیه در کشور داریم که همگی در خصوص افزایش هزینه بیمه و دستمزد ها گلایه دارند. به عنوان فروشنده قطعات اعتقاد داریم که سود کم دریافت کنیم و فروش را بالا ببریم که در نهایت سود ما هم تامین شود اما سیاست گذاران سازمان تامین اجتماعی به چنین موضوعی اعتقاد ندارند و به جای اینکه حق بیمه ها بالا را بگیرند و تعداد کمی نیرو جذب مشاغل شوند حق بیمه ها را کاهش دهند تا اشتغال زایی نیز افزایش یابد.
همین الان در صنف فروشندگان لوازم یدکی شمار زیادی از همکاران هستند که حداقل نیاز به سه کارگر دارند اما به خاطر وضعیتی که تامین اجتماعی ایجاد کرده از جذب نیرو امتناع می کنند. همچنین اگر فقط یک رو تاخیر در پرداخت حق بیمه داشته باشیم کلی جریمه می شویم. بنابراین در خواست داریم که زمان را برای فروشندگان افزایش دهند.
علاوه بر این مسائل همانطور که اشاره کردم حق بیمه ها خیلی زیاد است، نه اینکه خواستار تخفیف باشیم، درآمد بیمه به قدری بالا است که نیازی به چنین چیزهایی ندارد و می توانند کلی از هزینه را پوشش دهند اما به یک باره شاهد این هستیم که ۳۸ تا ۴۰ درصد به حق بیمه اضافه کردند. بنابراین کار فرما چاره ای جز این ندارد که ناچار به کاهش نیروهایش شود و حتی برای تامین هزینه تامین اجتماعی به قیمت کالاها بی افزاید. ایران تولید از جمله مجموعه هایی بود که به دلیل افزایش نرخ بیمه اجتماعی مجبور شد تعداد نیروها را کاهش دهند.
* در این رابطه می توانید مثالی بزنید که در نتیجه همین افزایش حق بیمه‌ها قیمت قطعات افزایش داشته باشد؟
بله، برای مثال لنت ترمز جلوی خودرو پژو ۱۲۰ هزار تومان قیمت داشت که اکنون به ۱۴۰ هزار تومان رسیده است. بخاطر اینکه لنت سازان ناچار شدند که با افزایش حق بیمه، دستمزد کارگر و غیره قیمت کالا را هم افزایش دهند. بنابراین باید درآمد و بالا ببرند تا هزینه ها را پر کنند. اینجا است که بیمه می تواند هم به کاهش بیکاری کمک کند و هم کار فرمایان بتوانند با نرخ پایین تعداد کارگران را افزایش دهند.
من به عنوان یک فروشنده قطعات با بیش از ۵۰ سال سن و به عنوان عضو هیئت مدیره اتحادیه لوازم یدکی خودرو قول می دهم اگر بیمه های اجتماعی حق بیمه ها را کاهش دهند ۱۰ هزار مغازه دار صنف لوازم یدکی تهران بیش از ۳۰ هزار کارگر استخدام کنند.
* چرا در بازار شاهد این هستیم که قطعات الکترونیکی همچون سنسورها، دریچه گاز، ECU و دیگر قطعات با کاهش عرضه مواجه شده اند؟
یک سری از قطعاتی که به آن‌ها اشاره کردید تولید داخل دارند اما تیراژ کافی نیست بنابراین اکثر این قطعات وارداتی هستند و متاسفانه این قطعات هم اغلب با کیفیت مطلوب وارد نمی شود، بنابراین اگر اجناس با کیفیت باشند با خرابی کمتر مواجه می شویم.
بنابراین یکی از دلایل کمبود چنین قطعاتی در بازار کیفیت نامطلوب آن ها است؛ چرا که زود به زود خراب می شوند و نیاز به تعویض افزایش می یابد. اگر جنس های با کیفیت بیاورند به طور حتم دیرتر خراب می شوند و کمبودها هم برطرف و قیمت هم افزایش نمی یابد.
علت اصلی این است که هم به دلیل بی کیفیت بودن پر مصرف هستند و هم اینکه از قطعاتی هستند که حرکت خودرو به آن‌ها وابسته است. بنابراین اگر این قطعات با کیفیت در ایران تولید شوند و واردات کالای مرغوب هم انجام شود مشکل برطرف می شود. از طرفی یک عده سارق، کامپیوتر خودرو را باز می کنند و همین مساله هم به کمبود و افزایش قیمت دامن می زند. بنابراین برای رفع این مشکل هم نیاز به واردات کالای با کیفیت است و هم باید جلوی سرقت از خودروها سختگیرانه تر گرفته شود.
زیر پله ای به تولیدکنندگان کم بضاعت تری گفته می شود که نقدینگی کافی برای خرید کارگاه یا مغازه ۲۰ متری ندارند. اتفاقا از نظر بنده کیفیت محصولات این تولیدکنندگان برعکس ادعایی که می شود هست و اغلب آن‌ها قطعات خوبی تولید می کنند
* برخی کیفیت پایین بعضی از قطعات را به گردن تولیدکنندگان کوچک که به اصلاح به آن ها زیر پله ای می گویند می اندازند، به نظرتان چقدر حضور این تولیدکنندگان به کاهش کیفیت لوازم یدکی بازار دامن می زند؟
چندین سال است که طی بررسی های انجام شده اعلام کرده ایم که حدود ۲۰ درصد لوازم یدکی موجود در بازار بی کیفیت هستند. اما این ادعا که کاهش کیفیت لوازم یدکی به علت حضور تولیدکنندگان زیر پله ای است حقیقت ندارد. زیر پله ای به این معنا که برخی از ادعا می کنند نداریم. زیر پله ای به تولیدکنندگان کم بضاعت تری گفته می شود که نقدینگی کافی برای خرید کارگاه یا مغازه ۲۰ متری ندارند.
اتفاقا از نظر بنده کیفیت محصولات این تولیدکنندگان برعکس ادعایی که می شود هست و اغلب آن‌ها و قطعات خوبی تولید می کنند و به این علت که جا و مقام درستی ندارند و مردم به راحتی آن را نمی پذیرند، بیشتر سعی می کنند اجناس با کیفیت تر تولید کنند. متاسفانه اغلب ما چشم مان به بزرگی کارخانه و غیره است. اگر یک نفر یک دستگاها خریده باشد و در اتاق خانه اش چهار قلم جنس تراش کاری کند می گوییم بی کیفیت است. این درحالی است که این افراد به خاطر اینکه از نظر مالی عقب هستند و نمی تواند مغازه آنچنانی داشته باشد جنس خوب تولید می کنند تا خریدار مرتب از او خریداری کند و آن‌ها رشد کنند. حالا اسم این را زیر پله ای گذاشته اند که غلط است.
مفهوم اصلی باید متعلق به کسی باشد که جنس قاچاق را جایی در شهر دپو می کند و به جاهای مختلف ارسال و از آن درآمد زایی می کند که یا از این افراد نداریم یا اگر باشند کم هستند. امکان دارد وارد کنندگانی باشند که حتی زیر ۲۰ سال سن داشته باشند که به علت کم تجربگی اقدام به واردات کالاهای کم کیفیت تر کنند اما تولید کننده ای نداریم که اجناس بی کیفیت تولید کند.
خیلی از فروشگاه های اینترنتی عضو صنف اتحادیه فروشندگان لوازم یدکی نیستند و جا و مکان آن‌ها نامشخص است. برخی از اوقات در مورد آن‌ها گزارش می شود که جنس اشتباه فرستادند. برای مثال گزارشی دریافت کردیم که دینام سوخته کولر را به جای دینام خودرو با هزینه میلیونی ارسال کردند
* در خصوص فروشگاه های اینترنتی که هر روز مثل قارچ سر از زمین در می آورند چه نظری دارید؟ آیا همگی آن‌ها زیر نظر اتحادیه لوازم یدکی فعالیت می کنند؟
خیر، خیلی از فروشگاه های اینترنتی عضو صنف اتحادیه فروشندگان لوازم یدکی نیستند و جا و مکان آن ها نامشخص است. برخی از اوقات در مورد آن ها گزارش می شود که جنس اشتباه فرستادند. برای مثال گزارشی دریافت کردیم که دینام سوخته کولر را به جای دینام خودرو با هزینه میلیونی ارسال کردند. بنابراین برای رفع چنین مشکلاتی اعلام می کنم از فروشگاه اینترنتی بدون جواز و مکان خریداری نکنید.
همین الان چند نمونه شکایت دارم که حتی بنده پیگیری کردم و جواب تلفن ندادند. تجربه ندارند و حتی اجناس اشتباه می فرستند. از قدیم گفته ایم اگر خواهان دریافت مجوز هم هستید حداقل ۵ سال کارگری کنید و قطعات را یاد بگیرید، طرز برخورد با مشتری و مسائل مالی را فرا گیرید، با این حال به ما دستور داده اند که هر کسی در خواست مجوز کرد به او بدهید که اشتباه است.
* از مساله کاهش کیفیت قطعات که بگذریم به نظرتان طی این شش ماه قدرت خرید مشتریان چقدر کاهش یافته؟
کاهش قدرت خرید مردم فقط مربوط به حوزه لوازم یدکی و خودرو نیست و در تمام کالاها از جمله میوه، لوازم خانگی و غیره شاهد افزایش قیمت و کاهش توان مردم هستیم؛ سال گذشته هندوانه کیلویی ۸۰۰ تومان بود اما امسال کیلویی ۵ هزار تومان هم به سختی پیدا می شود.
گاهی یک قطعه جزئی معیوب می شود که مالک خودرو اقدام به تعویض آن می کند اما ممکن است این نقص فنی در موتور و اجزای گران قیمت آن باشد که از یک میلیون تومان تا بیش از ۵ میلیون تومان هزینه بردارد. بنابراین مردم ترجیح می دهند کمتر از خودرو خود استفاده کنند و همین که مردم از وسیله شخصی خود استفاده نمی کنند صنف ما متضرر می شود و در رکود قرار می گیرد. صنف ما زمانی در شرایط مطلوب قرار می گیرد که تقاضا باشد. الان تقاضا نسبت به قدیم کم شده که در نتیجه کاهش توان خرید، ادامه شیوع بیماری کرونا، اجرای طرح ترافیک و غیره است که همگی به هم کمک می کند تا صنف لوازم یدکی دچار رکود شود.
* با توجه به اینکه در شش ماه گذشته شاهد افزایش ۲۰ درصدی قیمت قطعات بودیم، به نظرتان طی شش ماه پایانی سال نیز شاهد افزایش قیمت هستیم؟
بله، در این شش ماه دوم هم امکان این وجود دارد که افزایش قیمت رخ دهد، اگر نرخ ارز به همان ۲۴ هزار تومان برگردد و ثابت بماند افزایش قیمتی رخ نمی دهد اما اگر بخواهد رشد کند دوباره افزایش قیمت تا ۱۰ درصد را داریم.
