دنیای اقتصاد – هرچند افزایش رسمی قیمت خودروهای داخلی، تاثیر خود در تیراژ را طی آذر ماه نشان داده، با این حال خودروسازان همچنان از برنامه تولید مدنظر وزارت صنعت، معدن و تجارت عقب هستند.
بنابر آمار ارائه شده از سوی خودروسازان بزرگ کشور به بورس، ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو در مجموع 649 هزار و 795 دستگاه انواع محصول سواری را در 9 ماه امسال به تولید رسانده‌اند که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، افزایش 5/ 3 درصدی را نشان می‌دهد. همچنین خودروسازان در آذرماه رشد 4 درصدی را نسبت به آبان ماه تجربه کرده‌اند. در این بین، اگرچه ایران‌خودرویی‌ها با کاهش تولید در 9 ماه امسال مواجه شده‌اند، اما همچنان صاحب بیشترین تیراژ هستند، چه آنکه توانسته‌اند 325 هزار و 545 دستگاه محصول را تا پایان آذر امسال به تولید برسانند. این آمار حاکی از کاهش پنج درصدی تیراژ در مقایسه با 9 ماه سال گذشته در این خودروساز بزرگ است. از سایپا اما خبر می‌رسد این شرکت 9 ماه امسال را با روندی افزایشی نسبت به مدت مشابه در سال ۹۹ پشت سر گذاشته است. طبق صورت‌های مالی ارائه شده به بورس، دومین خودروساز بزرگ کشور 234 هزار و 71 دستگاه محصول را در 9 ماه سال جاری تولید کرده و بنابراین در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، 10 درصد افزایش تولید را به خود می‌بیند. پارس‌خودرویی‌ها هم توانسته‌اند تیراژ 9 ماه امسال خود را در مقایسه با بازه زمانی مشابه سال گذشته رشد دهند. سومین خودروساز بزرگ ایران تا پایان آذر امسال 90 هزار و 179 دستگاه محصول را به تولید رسانده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، 24 درصد افزایش را نشان می‌دهد. غول‌های جاده مخصوص اما در آذر ماه و نسبت به آبان نیز با افزایش تولید مواجه شده‌اند. طبق آمار اعلامی، در نهمین ماه امسال 82 هزار و 553 دستگاه محصول توسط سه خودروساز بزرگ کشور به تولید رسیده که در مقایسه با آبان حدود چهار درصد افزایش را نشان می‌دهد. در این بین سایپایی‌ها طی آذر امسال 28 هزار و 173 دستگاه محصول را به تولید رسانده‌اند تا در مقایسه با آبان سه درصد افزایش تیراژ را تجربه کنند. از آن سو ایران‌خودرو نیز با توجه به تیراژ 42 هزار و 882 دستگاهی‌اش طی آذر ماه، بیش از شش درصد نسبت به آبان افزایش تیراژ را به خود می‌بیند. از پارس‌خودرو اما خبر می‌رسد این شرکت در نهمین ماه امسال 11 هزار و 498 دستگاه محصول را به تولید رسانده است. مقایسه این آمار با تیراژ آبان امسال نشان می‌دهد سومین خودروساز بزرگ ایران 452 دستگاه محصول کمتری تولید کرده است.
با توجه به تیراژ حدودا 650 هزار دستگاهی خودروهای سواری در 9 ماه امسال و با فرض آنکه این رقم با احتساب تولیدات خودروسازان خصوصی و محصولات عمومی و تجاری به حدود 800 هزار دستگاه برسد، خودروسازان همچنان از برنامه تولید وزارت صنعت، معدن و تجارت 27 درصد عقب هستند. طبق برنامه این وزارتخانه، تولید خودرو طی سال جاری باید به حدود یک میلیون و 250 هزار دستگاه برسد، بنابراین خودروسازان برای تحقق این برنامه باید 450 هزار دستگاه محصول دیگر را در سه ماه باقی‌مانده سال تولید کنند. رسیدن به این تیراژ، تولید ماهانه 150 هزار دستگاهی را می‌طلبد، حال آنکه بعید به نظر می‌رسد خودروسازان بتوانند چنین تیراژی را در ماه محقق کنند، حداقل طی این چند سال که این اتفاق رخ نداده است. طبق برنامه وزارت صمت، ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو باید به تنهایی یک میلیون و 100 هزار دستگاه محصول را در سال جاری تولید کنند، بنابراین با در نظر گرفتن تیراژ 650 هزار دستگاهی آنها در 9 ماه امسال، 450 هزار دستگاه عقب هستند و نیاز است تا پایان سال هر ماه 150 هزار دستگاه تولید داشته باشند. اگر خودروسازان بزرگ طبق برنامه پیش رفته بودند، باید تولید آنها در پایان آذر به 825 هزار دستگاه می‌رسید که نرسیده است. با این حساب، آنها 175 هزار دستگاه از برنامه مدنظر وزارت صمت عقب مانده‌اند. اگر قرار باشد خودروسازان با همین فرمان پیش بروند، تولید آنها در پایان سال نهایتا به یک میلیون دستگاه خواهد رسید، یعنی 100 هزار دستگاه کمتر از برنامه‌ریزی انجام شده. عقب ماندن خودروسازان از برنامه تولید اما در حالی است که حدودا سه هفته پیش مجوز افزایش 18 درصدی قیمت خودروهای داخلی صادر شد. قیمت یکی از فاکتورهای اصلی در افت‌وخیز تولید خودروسازان بزرگ کشور به شمار می‌رود، چه آنکه آنها معمولا پایین بودن یا کم شدن تولید را علاوه بر مسائل مربوط به تحریم، بر گردن قیمت‌گذاری نیز می‌اندازند. به گفته آنها، چون قیمت محصولات‌شان متناسب با هزینه‌های تولید تعیین نمی‌شود، اولا زیان می‌کنند و ثانیا نقدینگی لازم برای تامین قطعات لازم و کافی برای جهش تولید را به دست نمی‌آورند. از همین رو افزایش رسمی قیمت معمولا به رشد تولید منجر می‌شود و انتظار می‌رود رشد 18 درصدی قیمت در ماه گذشته، اثرات خود را بر تولید طی ماه‌های باقی‌مانده از سال نشان دهد. با توجه به اینکه افزایش قیمت اواسط آذر اعمال شده، تاثیر آن روی رشد تولید در این ماه چندان زیاد نبوده، اما انتظار می‌رود این اتفاق (افزایش 18 درصدی قیمت خودرو) تاثیر تمام و کمال خود را روی تیراژ، طی سه ماه پایانی سال بگذارد.
مسوولان وزارت صمت وعده داده‌اند با توجه به صدور مجوز افزایش قیمت برای خودروسازان، تولید آنها در سال آینده رشد 50درصدی خواهد داشت. این وزارتخانه همچنین کماکان بر تولید سه میلیون دستگاهی خودرو در سال 1404 پافشاری می‌کند، هدفی که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان و فعالان صنعت خودرو، رسیدن به آن بعید است.
تولید پژو کاهش یافت
نگاهی اما به جزئیات آمار تولید خودروهای سواری در 9 ماه امسال بیندازیم تا مشخص شود غول‌های جاده مخصوص چه افت‌وخیزی در این بازه زمانی داشته‌اند. طبق آمار استخراج‌شده از صورت‌های مالی ایران‌خودرو، گروه پژوی این شرکت (به جز پژو ۲۰۰۸) تیراژی 214 هزار و 681 دستگاهی را طی 9 ماه امسال از خود به جا گذاشته است. این آمار نشان می‌دهد تولید محصولات پژو در ایران‌خودرو تا پایان آذر و نسبت به 9 ماه سال گذشته، نزدیک به 7/ 13 درصد کاهش یافته است. افت تولید گروه پژو از ماه‌های قبل آغاز شده و به نظر می‌رسد دلیل اصلی آن، حذف برخی مدل‌های پژو به خصوص 206 تیپ 5 است. ایران‌خودرویی‌ها اما آمار پژو ۲۰۰۸ را خارج از خانواده پژو منتشر می‌کنند و صورت‌های مالی آنها نشان می‌دهد خودروی موردنظر تنها 103 دستگاه تولید طی 9 ماه امسال داشته است. با توجه به این آمار، تولید پژو ۲۰۰۸ افتی 67 دستگاهی را نسبت به 9 ماه سال گذشته به خود می‌بیند. تولید این خودرو با توجه به اتمام قطعات ذخیره، عملا متوقف شده و باید منتظر ماند و دید در صورت لغو تحریم، آیا 2008 به جمع ایران‌خودرویی‌ها باز خواهد گشت یا نه. از پژو که بگذریم، ایران‌خودرو در تولید سمند نیز با کاهش تولید مواجه شده است. بنابر آمار منتشره، این شرکت طی 9 ماه امسال، 37 هزار و 706 دستگاه سمند را به تولید رسانده و این آمار سبب کاهش 8/ 7 درصدی تولید محصول موردنظر نسبت به مدت مشابه در سال 99 شده است. ایران‌خودرویی‌ها در 9 ماه امسال اما 37 هزار و 708 دستگاه دنا را هم به تولید رسانده‌اند تا نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدودا هفت درصد کاهش تولید را به خود ببینند. دنا که در مدل‌های مختلف شامل معمولی و پلاس و توربو به تولید می‌رسد، حالا پس از پژو پرتیراژترین محصول ایران‌خودرو به شمار می‌رود. به سراغ دیگر محصول ایران‌خودرو به نام رانا برویم که در 9 ماه امسال تیراژ آن جهشی بلند را به خود می‌بیند.
طبق گزارش ارائه شده به بورس، در 9 ماه امسال 25 هزار و 274 دستگاه رانا در ایران‌خودرو به تولید رسیده که رشد حدودا 200 درصدی را نشان می‌دهد. اما دیگر محصول ایران‌خودرو به نام هایما که چینی است و در سایت خراسان این شرکت مونتاژ می‌شود، افزایش تولید را در 9 ماه امسال تجربه کرده است. طبق آمار، در مجموع چهار هزار و 271 دستگاه هایما تا پایان آذر امسال تولید شده که نسبت به 9 ماه سال گذشته افزایش 6/ 33 درصدی را نشان می‌دهد. در آمار ایران‌خودرو تولید پنج هزار و 802 دستگاه تارا نیز به ثبت رسیده، خودرویی که جدیدترین محصول این شرکت به شمار می‌رود و سال گذشته تولید نمی‌شد.
جهش تولید تیبا و کوئیک
به سایپا برویم و ببینیم این شرکت چه آماری در تولید محصولات خود طی 9 ماه امسال به جا گذاشته است. بنابر آمار ارائه شده به بورس، سایپایی‌ها در تولید تیبا تیراژی 217 هزار و 221 دستگاهی را در 9 ماه امسال از خود به جا گذاشته‌اند. این آمار نشان می‌دهد تولید خودروی موردنظر در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته حدودا 3/ 33 درصد افزایش پیدا کرده است. تیبا تنها محصول تولید سایپا در آذر نبوده و این شرکت شاهین و آریو را هم به تولید رسانده است. بنابر آمار ارائه شده به بورس، 16 هزار و 720 دستگاه شاهین در 9 ماه امسال به تولید رسیده است. این در حالی است که طی 9 ماه مشابه سال گذشته تنها 45 دستگاه شاهین تولید شده بود. همچنین تولید آریو نیز در 9 ماه امسال تنها 130 دستگاه بوده که شش دستگاه بیش از مدت مشابه سال گذشته است. آریو تا قبل از تحریم، تیراژ بسیار بالاتری در سایپا داشت و به نظر می‌رسد در صورت لغو تحریم، تولید این محصول رشد قابل توجهی را به خود خواهد دید، البته اگر قرار بر ادامه تولید آن باشد.
از سایپا بگذریم و نگاهی هم به محصولات زیرمجموعه این شرکت یعنی پارس‌خودرو بیندازیم. بنابر گزارشی که پارس‌خودرو به بورس ارائه داده، این شرکت در 9 ماه امسال 47 هزار و 128 دستگاه از محصولات گروه Q200 (کوئیک) را تولید کرده است. در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، تولید این گروه خودرویی 6/ 47 درصد بالا رفته است. پارس‌خودرویی‌ها همچنین 26 هزار و 397 دستگاه کوئیک معمولی را در 9 ماه امسال به تولید رسانده‌اند که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 360 درصد رشد را نشان می‌دهد. اما گروه S200 یا همان ساینا نیز تیراژی 16 هزار و 60 دستگاهی در 9 ماه امسال داشته که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، 230 درصد رشد به بار آورده است.
همچنین بنابر آمار ارائه شده به بورس، پارس‌خودرویی‌ها در 9 ماه امسال تنها 594 دستگاه برلیانس را مونتاژ کرده‌اند که نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود 78 درصد افت داشته است. پارس‌خودرو در آذر 97 دستگاه برلیانس را به تولید رسانده، حال آنکه در ماه قبل حتی یک دستگاه نیز از این محصول چینی را تولید نکرده بود.
