جامعه بین الملل تحت القاء آمریکا، برخی کشورهای اروپایی و منطقه خاورمیانه برعلیه ایران به یک اجماع خطرناک رسیدند. قطعنامه های متعدد که هر کدام نسبت به قبلی شدیدتر بود؛ توسط شورای امنیت به تصویب می‌رسید. این وضعیت کشور را در تنگنای شدیدی قرار داد که دیگر دولت دهم یارای حل آن را نداشت. حسن روحانی با شعار تدبیر و امید که حاوی پیامی برای داخل و خارج ایران بود و صحبت از اعتدال رئیس جمهور شد. مذاکرات طولانی و نفس گیر برجام انجام شد. در نتیجه جامعه بین الملل متقاعد شدند که ایران یاغی نیست.
سازمان ملل مواضع نرم تر اتخاذ کرد. شورای امنیت قطعنامه مثبتی (۲۲۳۱) به تصویب رساند. همکاری ایران وآژانس انرژی اتمی به وضعیت عادی برگشت. همه این‌ها آثار روانی خوبی برای مردم داشت. با تعلل ها و بدعهدی‌های آمریکا و سه کشور اروپایی و در پی آن خروج ترامپ از برجام، شرایط ایران که منزوی شده بود تغییر کرد و درمقام مطالبه‌گر قرار گرفت. کاهش تعهدات در چند مرحله توسط ایران گرچه با بیانیه‌های مخالفت و ابراز نگرانی همراه شد اما هرگز نتوانست موجب تصویب قطعنامه‌ای علیه ایران شود. چون همه می‌دانند حق با ایران است. حالا سخنان دبیرکل سازمان ملل معنای ضمنی جدیدی دارد.
روابط تجاری با ایران برقرار شود
دبیرکل سازمان ملل متحد با تاکید بر ضرورت حفظ برجام، از همه کشورهای عضو این سازمان خواست در چارچوب این قطعنامه روابط تجاری و اقتصادی با ایران برقرار کنند. به گزارش «ایرنا» آنتونیو گوترش در دهمین گزارش اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت که پس از توافق هسته‌ای ایران در سال ۱۳۹۴ با اجماع به تصویب رسید، بار دیگر یادآور شد این قطعنامه از همه کشورهای عضو، سازمانهای منطقه‌ای و سازمانهای بین‌المللی می‌خواهد تا از اجرای برجام حمایت کنند.
اثربخشی چندجانبهگرایی، دیپلماسی، گفت‌وگو
او برجام را شاهدی بر اثربخشی چندجانبهگرایی، دیپلماسی، گفت‌وگو و موفقیت در منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای دانست و گفت: من به‌طور مداوم بر این باور بوده‌ام که این برنامه بهترین راه برای اطمینان از یک راه‌حل جامع، بلندمدت و مناسب برای مساله هسته‌ای ایران و همچنین کمک به صلح و امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی است. دبیرکل سازمان ملل متحد ادامه داد: من به تعهد مداوم شرکت‌کنندگان در حفظ و اهمیت کارآیی این برنامه برای همه از جمله ارائه مزایای اقتصادی ملموس برای مردم ایران اشاره می‌کنم. من همه کشورها را به حمایت از این برنامه تشویق کرده‌ام و بر این عقیده‌ام که مواردی که مستقیما با این برنامه ارتباط ندارند باید بدون تعصب برای حفظ توافق و دستاوردهای آن مورد رسیدگی قرار گیرند.
گوترش با ابراز تاسف از خروج یک جانبه آمریکا از برجام، اعمال دوباره تحریم‌های ملی که طبق برجام لغو یا از آنها چشم‌پوشی شده بود را مغایر با اهداف تعیین شده در برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) دانست. او تصریح کرد سایر اقدامات انجام شده توسط ایالات‌متحده برای محدود کردن فعالیت‌های مجاز در چارچوب این برنامه همچنین ممکن است مانع توانایی جمهوری اسلامی ایران و سایر کشورهای عضو در اجرای برخی از مفاد برجام و قطعنامه شود.
حمایت قاطع از برجام و ادامه اجرای قطعنامه ۲۲۳۱
دبیرکل سازمان ملل متحد همچنین به ادعای دولت ترامپ برای استفاده از مکانیزم ماشه و بازگرداندن تمام تحریم‌های شورای امنیت که به موجب قطعنامه ۲۲۳۱ خاتمه یافته‌اند، اشاره کرد و گفت: اکثر اعضای شورای امنیت و جمهوری اسلامی ایران به رئیس شورای امنیت نامه نوشتند که نامه ۲۰ اوت وزیرخارجه آمریکا به معنای بند ۱۱ قطعنامه ۲۲۳۱ تلقی نمی‌شود. گوترش یادآور شد: آنها همچنین بر حمایت قاطع خود از برجام و ادامه اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) تاکید کردند. رئیس شورای امنیت در ماه اوت و رئیس شورای امنیت در ماه سپتامبر نشان دادند که در موقعیتی نیستند که بتوانند با توجه به نامه ۲۰ اوت ایالات‌متحده اقدامی انجام دهند.
او با ابراز تاسف از اقدامات کاهش تعهدات جمهوری اسلامی ایران که به موجب مواد برجام انجام شده است، اظهار کرد: توجه می‌دهم که جمهوری اسلامی ایران اظهار کرده است که می‌خواهد در برجام باقی بماند و تاکید کرده که همه اقدامات از اول ژوئیه ۲۰۱۹، قابل برگشت است. دبیرکل سازمان ملل متحد به گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره فعالیت هسته‌ای ایران هم اشاره کرد و گفت: بار دیگر از جمهوری اسلامی ایران درخواست می‌کنم که به اجرای کامل برجام بازگردد. همچنین از جمهوری اسلامی ایران می‌خواهم که سایر نگرانی‌های مطرح شده توسط سایر مشارکت‌کنندگان برجام و کشورهای عضو سازمان ملل در مورد قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) را با دقت در نظر بگیرد و آنها را برطرف کند.
گوترش در این گزارش افزود: من از کشورهایی که به حمایت از ابزار پشتیبانی از مبادلات تجاری ادامه می‌دهند، سپاسگزارم. من دوباره بر اهمیت ابتکارات در حمایت از روابط تجاری و اقتصادی با جمهوری اسلامی ایران به‌ویژه در چالشهای اقتصادی و بهداشتی کنونی ناشی از بیماری همه‌گیر ویروس کرونا (کووید-۱۹) تاکید می‌کنم. او ادامه داد: من مشارکت دیگر کشورهای عضو را برای حفظ این برجام مورد تاکید قرار می‌دهم و هم‌چنان آنها را تشویق می‌کنم تا با مشارکت‌کنندگان در برجام برای ایجاد شرایط لازم فعالان اقتصادی خود در تجارت با جمهوری اسلامی ایران مطابق با قطعنامه ۲۲۳۱ همکاری موثر داشته باشند.
تسلیحات توقیف شده توسط استرالیا منشأ ایرانی ندارند
دبیرکل سازمان ملل متحد در بخش دیگری از گزارش خود به ادعاهای مربوط به ارسال سلاح ایران پرداخت و گفت: نمی‌تواند تشخیص دهد که این تجهیزات در مغایرت با قطعنامه ۲۲۳۱ قرار دارند یا خیر. همچنین تصاویر با کیفیت بالا نشان می‌دهد تسلیحات توقیف شده توسط استرالیا منشأ ایرانی ندارند. گوترش همچنین به ترور شهید محسن فخری‌زاده اشاره کرد و افزود: در نامه ۲۷ نوامبر ۲۰۲۰، نماینده دائمی جمهوری اسلامی ایران به من و رئیس شورای امنیت اطلاع داد که آقای محسن فخری‌زاده دانشمند برجسته ایرانی در یک حمله تروریستی ترور شد. قراراست این گزارش روز سه‌شنبه در نشست دوره‌ای شورای امنیت که با موضوع اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ برگزار می‌شود، قرائت شود.