ممنوعیت واردات خودرو از یک‌سو و بالا بودن تعرفه وارداتی خودرو در زمان آزاد بودن واردات از سوی دیگر، باعث شده برخی از کارخانجات خودروساز داخلی با واردکردن قطعات منفصله خودرو که بالطبع شامل تعرفه گمرکی به‌مراتب کمتری می‌شود، بیشتر تمرکز خود را بر مونتاژ خودرو‌ها معطوف کنند و از همین راه سود‌های کلانی به جیب بزنند.
برای درک بهتر این موضوع، شاید این مثال عامیانه بتواند کمک کند. به طور مثال اگر شخصی بخواهد یک خودروی ۲۰۱ از خارج وارد کند، باید بیشترین حق گمرکی را پرداخت کند، اما اگر همین شخص به‌جای خودروی کامل، تمام قطعات خودرو را به طور جداگانه وارد کند، تعرفه گمرکی به مراتب کمتری پرداخت می‌کند.
در این بخش علاوه بر بررسی قانون در خصوص این موضوع، از برخی خودرو‌ها که در کشورمان مونتاژ می‌شوند، اما با بیش از دو برابر قیمت جهانی در اختیارمان قرار می‌گیرند، آگاه می‌شویم.
واردات قطعات خودرو در کشور ممنوع نیست و کارخانه‌های خودرو ساز می‌توانند قطعات خودرو را وارد کنند و تعرفه‌های بسیار کمی نسبت به واردات خودروی اصلی که البته حالا ممنوع است، پرداخت کنند؛ مثلا اگر تعرفه واردات خودرو در زمان آزاد بودن واردات صددرصد بوده تعرفه وارد کردن قطعات بین ۵ تا ۲۲ درصد است. با این حال گزارش‌ها و مقایسه قیمت‌ها نشان می‌دهد مونتاژکاران، خودرو‌های مونتاژی را با بیش از دو برابر قیمت جهانی در کشور به فروش می‌رسانند.
خودرو‌هایی که قیمت آن‌ها ۱۷ تا ۲۰ هزار دلار است و باید با قیمت ۳۷۵ تا ۴۵۰ میلیون در بازار داخلی فروخته شوند، بین۷۵۰ تا ۹۹۰ میلیون تومان قیمت دارند
در هفته‌ای که گذشت سلیمی‌زاده، فعال اقتصادی، درباره وضعیت صنعت خودروسازی کشور اظهار کرد: «بسیاری از مردم توقع خودروی باکیفیت دارند و خودروسازانی که همپای ایران در کشورهای دیگر وارد این صنعت شدند، اکنون جزء غول‌های این صنعت هستند. چین حدود ۵۰ خودروساز دارد. برخی بر این باورند که مشکل صنعت خودروسازی ایران دولتی بودن آن است، اما تجربه‌های موفقی در خودروسازی دولتی وجود دارد. در عین حال بعضی خودروساز‌های خصوصی نیز کارنامه قابل قبولی ندارند.» او در خصوص عملکرد برخی خودروساز‌های خصوصی گفته است: «برخی خودروساز‌های خصوصی قطعات خودرو‌های چینی را وارد و پس از اسمبل وارد بازار می‌کنند. خودرو‌هایی که قیمت جهانی آن‌ها ۱۷ تا ۲۰ هزار دلار است و با محاسبه قیمت جهانی باید با قیمت ۳۷۵ تا ۴۵۰ میلیون در بازار ایران فروخته شوند، بین۷۵۰ تا ۹۹۰ میلیون تومان قیمت دارند. این در حالی است که پول مشتری یک سال نزد آن‌ها می‌ماند. » برخی خودرو‌ها با رقمی بیش از ۲برابر قیمت جهانی به فروش می‌رسند.
«هایما» که آبان سال گذشته تولید آن در ایران‌خودرو متوقف شد، در رده خودرو‌های چینی لوکسی قرار دارد که طرفداران بسیاری دارد. ایران‌خودرو اعلام کرد امکان ارسال قطعات منفصله این خودرو به ایران فراهم نیست و این امر موجب شد تولید این خودرو متوقف شود. بر اساس رصد بازار «هایما ۷ sاتومات» در مدل ۹۹ طی روز‌های اخیر با توجه به رنگ آن، حدود۶۷۵ تا ۷۰۰ میلیون تومان در بازار قیمت خورده است. «هایما۵ sاتومات» نیز در مدل ۹۹ طی روز‌های اخیر با قیمت ۶۱۰ میلیون تومان در بازار معامله شد. این در حالی است که قیمت جهانی «هایما ۷ sاتومات» حدود ۲۲ هزار دلار است.
چری دیگر خودروی چینی است که از سال ۲۰۰۶ که وارد ایران شد، طرفداران خودش را پیدا کرده و توسط مدیران خودرو در کشور مونتاژ می‌شود. براساس رصد بازار، «چری آریزو ۵» در مدل ۹۹ طی روز‌های اخیر با توجه به رنگ حدود ۴۶۰ تا ۴۸۰ میلیون تومان در بازار قیمت خورده است. «چری تیگو » مدل ۹۹ با قیمت ۹۹۰ میلیون تومان در بازار معامله شد و این در حالی است که قیمت جهانی «چری آریزو ۵» حدود ۱۰ هزار و ۸۰۰ دلار و «چری تیگو» نیز ۱۷ هزار و ۷۳۰ دلار بوده است.
خودرو‌های خانواده هیوندای متعلق به کره جنوبی هستند و هیوندای، شرکتی است که در زمینه‌هایی همچون هوافضا، بیمه، آهن‌آلات و صنایع سنگین مشغول به کار است. ساخت خودروی سواری یکی از فعالیت‌های هیوندای است. در ایران، هیوندای توسط شرکت آسان موتور عرضه می‌شود و محصولات مختلفی از این شرکت همچون هیوندای آزرا، هیوندای سوناتا یا هیوندای توسان از سال ۸۸ وارد کشور شدند و توانستند فروش خوبی را با توجه به قیمت خودرو‌های عرضه‌شده تجربه کنند. هم اکنون آزرا گرنجور با قیمت دو میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان در بازار معامله می‌شود و سانتافه هم دو میلیارد تومان است. این در حالی است که قیمت جهانی آن‌ها ۵۱ هزار و ۳۷۵ دلار و ۴۱ هزار و ۳۶۰ دلار است.
کبیری، کارشناس حوزه تجارت خارجی نیز گفته است: «راه حل مقابله با واردات در صنعت قطعه، برنامه‌ریزی بلندمدت و حمایت دولت از تولید داخلی است و سیاست‌هایی مانند وضع تعرفه به تنهایی نمی‌تواند در این زمینه راهگشا باشد.» وی در خصوص نقش دولت در این زمینه می‌گوید: «عمده مشکل ما در این خصوص به تصمیم‌های دولت مانند تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی به بعضی صنایع برمی‌گردد و این تصمیم باعث رشد ناگهانی بعضی کالا‌های وارداتی به کشور می‌شود، برای مثال واردات لاستیک سنگین در سال ۹۸ دوبرابر و نیم شد.» او در جایی دیگر می‌گوید: «بخش عمده‌ای از قطعاتی که در گذشته توسط بعضی شرکت‌ها به نام تولید داخلی به خودروسازان داده می‌شد، وارداتی بود.»
همان‌طور که گفته شد برخی با وارد کردن قطعات خودرو تعرفه وارداتی کمتری پرداخت می‌کنند درحالی‌که قیمت خودرویی که به مشتری می‌فروشند بیش از دو برابر قیمت جهانی است و به نظر کارشناسان، همین سود کلان باعث رونق مونتاژکاری بدون انتقال تکنولوژی در کشور می‌شود. کارشناسان بر این باورند که باید دستگاه‌های نظارتی به این موضوع ورود و دلیل این‌همه گران‌فروشی را بررسی کنند. همچنین برخی کارشناسان می‌گویند باید کارخانه‌های مونتاژکار را هم موظف کرد حداقل درصدی از قطعات خودرو‌های تولیدی‌شان را از داخل تأمین کنند تا صنعت قطعه‌سازی هم رشد بیشتری داشته باشد.
