اتاق تهران – نشریه اکونومیست 35 سال پیش شاخص بیگ‌مک را معرفی کرد و در آن زمان این ساندویچ معروف مک‌دونالد تنها 1.6 دلار قیمت داشت. در حال حاضر این ساندویچ به طور میانگین در چهار شهر بزرگ 5.65 دلار قیمت دارد. این افزایش قیمت به شدت بالاتر از نرخ تورم طی همین دوره زمانی است.
با توجه به نمودار متوجه می‌شویم که محل تولد ساندویچ بیگ‌مک امروزه یکی از گران‌ترین جاهایی است که می‌توان آن را خرید. برای مثال این همبرگر در ویتنام 69 هزار دانگ هزینه برمی‌دارد که تقریبا 3 دلار است و این نشان می‌دهد که بیگ‌مک در ویتنام تقریبا 47 درصد ارزان‌تر از آمریکا است.
البته هدف از معرفی این شاخص راهنمایی خریداران نبود بلکه می‌خواستیم وضعیف ارزهای مختلف را با آن تحلیل کنیم. قدرت یک ارز در اصل باید بیانگر قدرت خرید آن باشد و این مسئله را گوستاو کسل، اقتصاددان سوئدی در آموزه «برابری قدرت خرید» خود در سال 1918 ارائه کرد. از آن‌جایی که 69 هزار دانگ و 5.65 دلار قدرت خرید یک برگر یکسان را دارد، باید به یک اندازه مساوی ارزش داشته باشند. این واقعیت که شما می‌توانید با دانگ این همبرگر را 47 درصد ارزان‌تر از قیمت دلاری‌اش بخرید نشان می‌دهد که ارز دانگ پایین‌تر از ارزش واقعی‌اش در بازار ارز معامله می‌شود.
گارد آمریکایی
خزانه‌داری آمریکا هم قطعا همین فکر را می‌کند. این وزارت‌خانه سالی دو بار درباره کشورهایی که ارز خود را به شکل مصنوعی ارزان نگه می‌دارند تا بتوانند از طریق آن صادرات خود را بهبود بخشند و قدرت رقابتی خود را افزایش دهند، به کنگره گزارش می‌دهد. در آخرین گزارش نام ویتنام هم در کنار سوییس و تایوان آورده شد. خزانه‌داری آمریکا طی ماه‌های اخیر وارد مذاکرات مشخصی با ویتنام برای حل این مسئله شده‌است.
در آخرین روزهای تیرماه هر دو کشور به توافقی رسیدند. بانک مرکزی ویتنام متعهد شد که در کاهش ارزش رقابتی مداخله‌ای نداشته باشد و عنوان کرد که به تدریج به ارز اجازه شناوری بیشتری می‌دهد و درباره مداخله‌هایش در بازار ارز شفاف‌تر عمل می‌کند. اگر این مسئله به خوبی پیش رود امکان وقوع هر نوع تعرفه مضر بین این دو کشور از بین می‌رود.
اگرچه شاخص بیگ‌مک نشان‌گر مشکلات ویتنام است، بد نیست این مسئله را باز هم در ذهن بیاوریم که کلا کشورهای فقیر نسبت به ثروتمندها از جهات بسیار زیادی ارزان‌تر به نظر می‌رسند و ویتنام مورد عجیبی در این میان نیست. قیمت یک همبرگر وابسته به تولید ناخالص داخلی سرانه یک کشور است. البته مورد تایوان خاص است زیرا این کشور در حالی که ثروت خوبی دارد باز هم به طرز عجیبی ارزان به نظر می‌رسد و سوییس هم با هر متر و معیاری بیش از حد گران است. ارزان‌ترین جایی که می‌توان ساندویچ بیگ‌مک خرید لبنان است و گرچه این ساندویچ 37 هزار پوند لبنان قیمت دارد، اما با تبدیل پوند لبنان به دلار آمریکا هر ساندویچ چیزی در حدود 1.68 دلار قیمت دارد.
یکی از عواملی که باعث شده‌است این ساندویچ اینقدر در لبنان ارزان باشد این است که واردکنندگان لبنانی می‌توانند مواد اولیه بیگ‌مک را با ارزی یارانه‌ای خریداری کنند. همین چندنرخی شدن ارز در لبنان بیانگر فاجعه اقتصادی این کشور است و در عین حال به آن دامن هم می‌زند به شکلی که همین ساندویچ ارزان بیگ‌مک هم دردی از مردم دوا نمی‌کند.
