به گزارش قطعات خودرو به نقل از اخبار خودرو، در سال۱۳۹۸ تعداد رانندگان ثبت‌نام‌شده ۲میلیون نفر اعلام شد، اما این تعداد در سال۹۹ با رشد ۵۰۰هزار نفری به ۲میلیون‌و۵۰۰هزار نفر رسید که اغلب آنها در محدوده تهران و کرج فعالیت می‌کردند.
موضوع مسافربری خودروهای شهرستانی و شخصی در تهران سوژه تازه‌ای نیست. البته اپلیکیشن‌های مسیریاب هم کار این راننده‌ها را آسان کرده‌اند تا بدون کمترین آشنایی با خیابان‌ها و بزرگراه‌های پایتخت، مسافران تهرانی را جابه‌جا کنند. در چنین شرایطی فعالیت گسترده و پررونق تاکسی‌های اینترنتی افراد جویای کار را از شهرها و شهرستان‌های دور و نزدیک وسوسه می‌کند تا برای درآمد چندمیلیون تومانی تخت‌گاز به سمت تهران بیایند. در ادامه به بررسی این موضوع می‌پردازیم.
امنیت؛ دغدغه استفاده از مسافربرهای شخصی
به عقیده کارشناسان درکنار مشکلات و مباحث ترافیکی، بحث آسیب‌های اجتماعی نیز درباره فعالیت مسافربری خودروهای شهرستانی در تهران مطرح است. دوری از خانواده، نداشتن سرپناه و خوابیدن در خودرو، پارک‌ها و گوشه و کنار شهر و همچنین پیدا شدن شغل‌های کاذبی مانند فروش جای پارک ازجمله پیامدهای اجتماعی این موضوع هستند.
برای اینکه به میزان رشد مسافربرهای شخصی و به‌ویژه خودروهای پلاک شهرستان در تهران بهتر پی ببریم کافی است، تعداد رانندگان فعال در یکی از تاکسی‌های اینترنتی پرمخاطب را در سال‌های۹۸و۹۹ با یکدیگر مقایسه کنیم.
طبق آمار رسمی ارائه‌شده از سوی این شرکت، در سال۱۳۹۸ تعداد رانندگان ثبت‌نام‌شده ۲میلیون نفر اعلام شد، اما این تعداد در سال۹۹ با رشد ۵۰۰هزار نفری به ۲میلیون‌و۵۰۰هزار نفر رسید که اغلب آنها در محدوده تهران و کرج فعالیت می‌کردند. البته خودروهای مسافربر با پلاک شهرستان، مشکلات بسیاری برای سیستم حمل‌ونقل شهر تهران به وجود آورده‌اند که بدون‌شک حل آنها به همکاری دستگاه‌ها و نهادها ازجمله پلیس راهور، نیروی انتظامی و شهرداری تهران نیاز دارد.
در این رابطه دکتر مرضیه طاهری، جامعه‌شناس می‌گوید: «جولان مسافربران شخصی در خیابان‌ها، زخم کهنه و دیرینه‌ای بر پیکر تهران بزرگ بلکه بسیاری از شهرهای کشور است، معضلی که در ساختار شهری و اجتماعی ریشه دوانده است اما متولی مشخصی ندارد.»
به باور این جامعه‌شناس، جدا از مشکلات فراوانی که فعالیت مسافربران شخصی در سطح شهر برای سایر تاکسی‌های مجاز ایجاد می‌کنند، مهم‌ترین مساله؛ تامین امنیت مسافران است زیرا در برخی موارد منجر به اتفاقات ناگوار و غیرقابل جبرانی شده است. در سال‌های اخیر، ممنوعیت و محدودیت‌هایی برای فعالیت مسافربرهای شخصی ازسوی وزارت کشور و پلیس راهور درنظر گرفته شده است؛ مجازات‌هایی مانند جریمه برای توقف در ایستگاه وسایل حمل‌ونقل عمومی و پایانه‌ها و همچنین جریمه برای مسافرگیری این خودروها اعلام شده است. مجازات‌هایی که البته به‌نظر می‌رسد در اغلب موارد یا اجرا نمی‌شوند یا اگر هم اجرایی شوند، بازدارندگی کافی ندارند.
چرا مسافربران شخصی تمایلی برای دریافت مجوز ندارند؟
چندی پیش معاون نظارت و امور مناطق سازمان تاکسیرانی شهر تهران در این مورد گفت: «حضور گسترده مسافربرهای شخصی یکی از معضل‌های شهر تهران در حوزه حمل‌ونقل است. اما سازمان تاکسیرانی به‌تنهایی نمی‌تواند آن را حل کند زیرا به‌کار جمعی با پلیس راهور و نیروی انتظامی نیاز دارد. آنچه مشخص است اینکه تاکسی‌ها و خودروهایی که مسافر جابه‌جا می‌کنند باید زیرنظر شهرداری هر شهر فعالیت داشته باشند.
متاسفانه خودروهای مسافربر شخصی پلاک شهرستان به‌صورت گروهی و اکیپی برخی نقاط و خطوط شلوغ و پرمسافر را دراختیار می‌گیرند و با توسل به زور نه‌تنها فضا را در چند نقطه شهر از تاکسی‌ها گرفته‌اند بلکه حتی اجازه مسافرگیری به آنها را هم نمی‌دهند.
در چند مورد نیز درگیری‌هایی رخ داده و رانندگان تاکسی به‌شدت مورد ضرب و شتم قرار گرفته‌اند. به هر حال از مسافربرهای شخصی اطلاعاتی در دست نیست زیرا اغلب رانندگان این وسائل‌نقیله یا در خودرو یا جاهای دیگر می‌خوابند، آدرس مشخصی ندارند و حتی شماره تلفنی از آنها نیز در دسترس نیست. رانندگان تاکسی آزمون‌های مختلف مانند عدم‌سوء‌پیشینه، عدم‌اعتیاد و امتحان شهرشناسی را پشت سر می‌گذارند و آدرس و تلفن آنها ثبت شده و در سازمان تاکسیرانی پرونده دارند بنابراین اگر تخلفی داشته باشند با آنها برخورد انضباطی می‌شود.
اگر مسافربر شخصی تمایل دارد در این زمینه فعالیت کند، می‌تواند به سازمان تاکسیرانی مراجعه کرده و با احراز شرایط ازجمله نداشتن اعتیاد و عدم‌سوء‌پیشینه و دریافت مجوز به‌صورت قانونی فعالیت کند. یکی از دلایلی که برخی مسافربران شخصی تمایلی برای دریافت مجوز ندارند همین موضوع است.»
به‌گفته او، البته پلیس راهور همکاری خوبی در این زمینه دارد و طرح‌های مشترکی هم در این زمینه به اجرا درآمده، اما بازدارنده نبوده است. معاون نظارت و امور مناطق سازمان تاکسیرانی شهر تهران همچنین از گشت مشترک تاکسیرانی و پلیس راهور برای برخورد با تخلف مسافربرهای شخصی و پلاک شهرستان خبر داد و گفت: «این اقدام سازمان تاکسیرانی در راستای افزایش درآمد تاکسیرانان و رضایت‌مندی و امنیت بیشتر شهروندان، سیاستگزاری شده است.»
تاکسی‌های آنلاین و خودروهای پلاک‌شهرستان
اواخر اسفند سال گذشته، رئیس کمیسیون حمل‌ونقل شورای شهر تهران در مورد ورود خودروهای پلاک شهرستان به محدوده طرح‌ترافیک تهران گفت: «بسیاری از ترددهای پلاک شهرستان به سبب کار و مسافربری در شرکت‌های تاکسی آنلاین درحال رخ دادن است. این افراد عمدتا برای کسب‌وکار به تهران می‌آیند.»
وی افزود: «ضمن اینکه مشکلی که داریم در ارتباط با عوارض این خودروهاست. عوارض پلاک هر شهر در همان جا یا هر شهری که مالک بخواهد، پرداخت می‌شود. ازسوی‌دیگر ورود به محدوده طرح ترافیک مشمول عوارض است اما برخی از این رانندگان به‌دلیل عدم پرداخت عوارض با پلاک شهرستان وارد محدوده می‌شوند. متاسفانه سیستمی نداریم که الزام به پرداخت عوارض از پلاک‌های شهرستان را ثبت کند.»
تشکری‌هاشمی با بیان اینکه پلاک‌های شهرستان به شهرداری تهران بابت ترددهای غیرمجاز در پایتخت عوارضی پرداخت نمی‌کنند، ادامه داد: «ابزار قانونی دریافت عوارض وجود ندارد. در سال‌های گذشته پلیس این ورودهای غیرمجاز را جریمه نمی‌کرد؛ اما از سال 1401 پلیس باید این مهم را انجام می‌داد ولی به‌طور کامل محقق نشده است.»
رئیس کمیسیون حمل‌ونقل شورای شهر تهران ادامه داد: «پیگیری‌ها نشان می‌دهند این مصوبه به‌دلیل نیاز به همکاری بیشتر پلیس و شهرداری هنوز اجرایی نشده است.»
