به گزارش قطعات خودرو به نقل از همشهری آنلاین، آمارهای رسمی نشان می‌دهد که تقریبا نیمی از خانوارهای ایرانی دارای حداقل یک خودرو هستند و مابقی خانوارها نه خودرو دارند و نه با وضعیت موجود دورنمای امیدوارکننده‌ای برای خودرودارشدن در آینده نزدیک دیده می‌شود.
آمارهای غیررسمی، میانگین درصد مالکیت خودروهای سواری در میان خانوارها را معادل ۵۱درصد اعلام می‌کنند؛ اما واکاوی آمارهای رسمی حاکی از این است که این نسبت در پایان سال گذشته کمتر از ۵۰درصد بوده است. طبق اطلاعات مرکز آمار ایران، در پایان سال گذشته ۵۳.۹درصد از خانوارهای شهری و ۳۵.۹درصد از خانوارهای روستایی کشور مالک خودروی سواری بوده‌اند.
نتیجه بررسی این اطلاعات با توجه به درصد شهرنشینی و روستانشینی و همچنین بعد خانوار در کشور حاکی از این است که در پایان سال۱۴۰۰ به‌طور میانگین ۴۹.۸درصد خانوارهای ایرانی اعم از شهری و روستایی مالک خودرو بوده‌اند و در مقابل ۵۰.۲درصد خانوارها، خودروی سواری نداشته‌اند.
کفه سنگین محرومان خودرو
براساس آمارهای برآوردی، جمعیت ایران در سال۱۴۰۰ خورشیدی ۸۴میلیون‌و۵۵ هزارنفر و تعداد خانوارهای کشور معادل ۲۶میلیون‌و۳۸۴هزار خانوار بوده است که از این تعداد ۱۳میلیون‌و۱۴۰هزار خانوار مالک یک یا چند خودروی سواری بوده‌اند و ۱۳میلیون‌و۲۴۴هزار خانوار هیچ خودرویی نداشته‌اند.
از نگاهی دیگر، براساس آمارهای رسمی، در سال گذشته ۳۶میلیون وسیله نقلیه در ایران تردد می‌کردند که با کسر موتورسیکلت‌ها، خودروهای باری، سنگین و کشاورزی، ۱۸.۴میلیون دستگاه خودروی سواری در ایران وجود داشته است.
با توجه به این آمارها، سرانه مالکیت خودروی سواری در میان خانوارهای دارای این خودروها معادل ۱.۴خودرو بوده، درحالی‌که با فرض بر توزیع خودروهای سواری براساس معیار هر خانواده یک خودرو، درصد مالکیت خودروی سواری در کشور به ۶۹.۶درصد می‌رسید که رقم قابل‌قبول‌تری است و با رتبه جهانی ایران در سرانه مالکیت خودرو همخوانی دارد.
بی‌عدالتی در توزیع
رده‌بندی کشورهای جهان از منظر سرانه مالکیت خودرو حاکی است که در میان ۱۹۲کشور حاضر در این آمارگیری، ایران با سرانه ۱۷۸خودرو به ازای هر هزار نفر، در رتبه۸۲ قرار می‌گیرد. البته این رده‌بندی در منابع مختلف از ۷۶ تا ۱۰۰ در نوسان است اما بازهم با احتساب کشورهای توسعه‌یافته و ثروتمند، رتبه نامساعدی محسوب نمی‌شود.
در این میان، بررسی آمارهای رسمی از وضعیت درآمد و هزینه خانوارها حاکی از این است که اگرچه رتبه جهانی ایران ازنظر نسبت مالکیت خودروی سواری خوب باشد، اما در داخل به‌واسطه توزیع نامتوازن مالکیت خودروهای سواری، شاخص برخورداری خودرو بسیار نامتوازن و ناعادلانه محسوب می‌شود.
در حقیقت، آنچه در رده‌بندی جهانی مدنظر قرار گرفته و باعث رسیدن رتبه ایران به ۸۲ در میان ۱۹۲کشور شده است، درصورت حذف تبعیض و توزیع نامتوازن در داخل، معادل سرانه ۶۹.۶درصدی خودروی سواری در کشور است درحالی‌که در شرایط فعلی، سرانه مالکیت خودرو در ایران ۴۹.۸درصد است و با درنظر گرفتن این بی‌عدالتی، رتبه ایران در شاخص جهانی مالکیت خودروی سواری به ۱۰۳ در میان ۱۹۲کشور جهان سقوط خواهد کرد.
رصد خانوارها براساس ارزش خودرو
در بازار خودروی ایران، خودروها در بازه قیمتی چند ده‌میلیون تومان تا چندین میلیارد تومان معامله می‌شوند که اساسا عمده خودروهای ارزان سهم دهک‌های فقیر و بخش اصلی خودروهای گران‌قیمت نیز سهم دهک‌های ثروتمند است.
براساس آمارهایی که وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی براساس داده‌های پایگاه اطلاعات رفاهی ایرانیان از وضع اقتصادی، درآمد و شغلی خانوارها در دهک‌های مختلف در سال۱۳۹۹ منتشر کرده، میانگین اختلاف قیمت خودروهای تحت مالکیت ثروتمندترین خانوارهای کشور ۷برابر بوده است.
براساس این آمارها، میانگین قیمت خودروهای تحت مالکیت خانوارهای دهک‌های اول و دوم درآمدی در سال۱۳۹۹ معادل ۶۹.۱میلیون تومان بوده درحالی‌که در همین بازه زمانی، میانگین ارزش خودروهای تحت مالکیت دهک دهم درآمدی ۴۸۳میلیون تومان بوده است.
یکی از دلایل پایین‌بودن قیمت خودروهای تحت مالکیت دهک‌های فقیر ناشی از فرسودگی این وسایل نقلیه است درحالی‌که خانوارهای ثروتمند بیشتر از خودروهای وارداتی و لوکس بهره‌مند هستند که در دوره‌های تنش اقتصادی رشد قیمتی بسیار بالاتری را تجربه می‌کنند. با این حساب و با توجه به شرایط بسیار نامساعد بازار خودرو و ضعیف‌بودن احتمال نوسازی خودروهای تحت مالکیت خانوارهای فقیر کشور، بعید است که قیمت خودروهای این خانوارها در مقایسه با میزان رشد قیمت خودرو در بازار رشد کرده باشد و بر همین اساس باید شکاف میان ارزش خودروهای تحت مالکیت خانوارهای فقیر و غنی در کشور افزایش یافته باشد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد با احتساب رشد ۲۰۰درصدی قیمت خودرو از سال۱۳۹۹ تاکنون، میانگین قیمت خودروهای سواری تحت مالکیت دهک دهم درآمد حدود یک‌میلیاردو۴۵۰میلیون تومان است درحالی‌که خودروهای تحت‌مالکیت خانوارهای فقیر هم به‌دلیل فرسودگی و هم به‌واسطه داخلی‌بودن تولید آنها چنین رشدی تجربه نکرده و به همین واسطه میانگین اختلاف قیمت خودروهای تحت مالکیت خانوارهای ثروتمند و فقیر از ۷برابر نیز بیشتر شده است.
