دنیای اقتصاد – از جمله نکات مهم آمار موردنظر، بازگشت وانت آریسان به خطوط تولید ایران خودرودیزل و رشد تقریبا دو برابری تولید کامیون در این شرکت و همچنین ادامه میدان‌داری سایپایی‌ها در عرصه تولید وانت است. همچنین به جز گروه بهمن، دیگر شرکت‌های بخش خصوصی فعال در تولید خودروهای تجاری چندان شرایط مساعدی در تولید طی ۹ ماه امسال نداشته‌اند. در نهایت اینکه تولید وانت در کرمان موتور سرعت گرفته و به نظر می‌رسد این شرکت بخش خصوصی در آینده به بازیگر اصلی در بازار وانت کشور تبدیل خواهد شد.
بازگشت آریسان به ایران خودرودیزل
نگاهی اما به جزئیات تولید تجاری‌سازان کشور در ۹ ماه امسال بیندازیم تا مشخص شود آنها چه افت و خیزی داشته‌اند. در این بین، ایران خودرودیزل که از آن به عنوان بزرگ‌ترین خودروساز بخش محصولات تجاری کشور یاد می‌شود، تیراژی چهار هزار و ۴۹۶ دستگاهی از خود به جا گذاشته است. با توجه به این آمار، ایران خودرودیزلی‌ها نسبت به ۹ ماه سال گذشته حدودا ۹درصد کاهش تولید را به خود می‌بینند. طبق آنچه در آمار انجمن خودروسازان آمده، محصول اصلی ایران خودرودیزل در ۹ ماه امسال، کامیون بوده است. این شرکت در بازه زمانی تحت بررسی سه هزار و ۵۴۲ دستگاه کامیون تولید کرده که در مقایسه با ۹ ماه سال گذشته رشد بیش از ۹۲درصدی را نشان می‌دهد. بخش اعظم کامیون‌های تولیدی ایران خودرودیزل را مدل‌های بنز تشکیل می‌دهند، ضمن آنکه این شرکت ۶۴۱ دستگاه کامیون کشنده فوتون نیز در ۹ ماه امسال تولید کرده است. ایران خودرودیزل اما در بخش وانت، تیراژی ۳۴۸ دستگاهی از خود به جا گذاشته که در مقایسه با میزان تولید در ۹ ماه مشابه سال گذشته، افت حدودا ۸۸درصدی را نشان می‌دهد. همین موضوع سبب کاهش تولید ایران خودرودیزل با وجود رشد ۹۲درصدی در بخش کامیون شده است. دلیل اصلی این افت سنگین، حذف وانت آریسان از سبد تولیدات ایران خودرودیزل است، خودرویی که گفته می‌شد قرار است در سایت خراسان ایران خودرو تولید شود، اما در آمار انجمن خودروسازان، محل تولید آن همچنان ایران خودرودیزل اعلام شده است. چندی پیش مدیرعامل ایران خودرودیزل در گفت‌‌وگو با «دنیای اقتصاد» عنوان کرد، تولید وانت آریسان برای این شرکت صرفه اقتصادی نداشته و به همین دلیل از سبد محصولاتش حذف شده است. حالا اما آمار نشان می‌دهد در آذر ماه ۴۸ دستگاه وانت آریسان در ایران خودرودیزل تولید شده که نشان از بازگشت این خودرو به «جاده ساوه» دارد. آریسان تا همین چند هفته پیش برای مدت‌ها هیچ تولیدی نداشت، اما به تازگی ساخت مدل بهینه شده آن از سر گرفته شده است. ایران خودرودیزل در مجموع ۱۲۰ دستگاه وانت آریسان را در ۹ ماه امسال تولید کرده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته افت ۹۵درصدی را نشان می‌دهد. با توجه به تیراژ ضعیف آریسان در سبد تولیدات ایران خودرودیزل، بیشتر وانت‌های تولیدی این شرکت در ۹ ماه امسال را مدل چینی فوتون تشکیل می‌دهد. تیراژ فوتون در ۹ ماه امسال ۲۲۸ دستگاه بوده که نسبت به سال گذشته ۴۰درصد افت کرده است. با بازگشت آریسان، حالا ایران خودرودیزل می‌تواند امیدوار به رشد کلی تولید خود در ماه‌های آینده باشد. ایران خودرودیزل اما در بخش مینی‌بوس و میدل باس همچنان تیراژی ضعیف دارد. آمار نشان می‌دهد این شرکت در ۹ ماه امسال فقط ۶۳ دستگاه مینی‌بوس و میدل‌باس تولید کرده که چهار دستگاه بیش از مدت مشابه سال گذشته است. در مقابل ایران خودرودیزل با تولید ۶۳ دستگاهی مینی‌بوس و میدل‌باس، یک شرکت بخش‌خصوصی به نام سروش دیزل مپنا توانسته بیشترین تولید در این بخش را به نام خود کند. این خودروساز در ۹ ماه امسال ۳۲۵ دستگاه مینی‌بوس و میدل‌باس تولید کرده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۲۸درصد رشد نشان می‌دهد. اما ایران خودرودیزل در تولید اتوبوس آمار بهتری را در مقایسه با مینی بوس و میدل باس به ثبت رسانده است. این شرکت تا پایان پاییز امسال ۳۹۹ دستگاه اتوبوس تولید کرده تا در مقایسه با ۹ ماه سال گذشته بیش از ۳۷۰درصد رشد کند.
سایپا سلطان وانت
سری به واحدهای تجاری‌ساز سایپا یعنی سایپادیزل و زامیاد بزنیم و ببینیم آنها در ۹ ماه امسال چه کرده‌اند. این دو شرکت در مجموع ۴۶ هزار و ۴۴۰ دستگاه خودروی تجاری سبک و سنگین در ۹ ماه امسال تولید کرده‌اند که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته کاهش ۲ درصدی را نشان می‌دهد. سایپایی‌ها همچنان در بخش وانت صاحب بیشترین تیراژ هستند، عنوانی که به لطف وانت پراید و نیسان آبی به دست آمده است. در ۹ ماه امسال ۴۵ هزار و ۶۵۸ دستگاه وانت در واحدهای تجاری‌ساز سایپا به تولید رسیده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته کاهش ۳ درصدی را نشان می‌دهد. ۲۷ هزار و ۷۱۵ دستگاه از وانت‌های تولیدی سایپا در بازه زمانی تحت بررسی، نیسان آبی است که در زامیاد ساخته می‌شود. تولید این وانت در مقایسه با ۹ ماه سال گذشته نزدیک به پنج درصد افزایش یافته است. نیسان آبی یکی از محبوب‌ترین وانت‌های داخلی به شمار می‌رود که سال‌هاست در زامیاد به تولید می‌رسد و مشتریان خاص خود را دارد. گفته می‌شود زامیاد برنامه حذف این خودرو را در دستور کار قرار داده و این امکان وجود دارد که نیسان آبی در پایان امسال و به دلیل ناتوانی در پاس کردن استانداردهای جدید، راهی موزه شود. اما نزدیک به ۱۸ هزار دستگاه از وانت‌های تولیدی سایپا در ۹ ماه امسال به وانت پراید اختصاص دارد. این خودرو در سایت ساوه سایپا با نام بن‌رو به تولید می‌رسد و در مقایسه با ۹ ماه سال گذشته بیش از ۱۳ درصد کاهش تولید داشته است. فعلا خبر خاصی مبنی بر حذف وانت پراید به گوش نمی‌رسد، هرچند با توجه به حذف مدل سواری پراید و ساخت وانت موردنظر روی همان پلتفرم، تولید این خودرو نیز در آینده‌ای نه چندان دور متوقف خواهد شد.
اما هرچند تولید کامیون در سایپادیزل بسیار کمتر از رقیب آبی‌پوشش ایران خودرودیزل است، با این حال آمار انجمن خودروسازان ایران نشان می‌دهد این شرکت طی ۹ ماه امسال بیش از ۱۲۲ درصد رشد تیراژ در این بخش داشته است. طبق آمار، سایپادیزل توانسته ۷۸۲ دستگاه کامیون را تا پایان پاییز امسال تولید کند. در سایپادیزل همچنان خبری از ولوو نیست، چه آنکه به دلیل تحریم، این شرکت سوئدی ارتباط خود را با ایران قطع کرده است. طبق آمار انجمن خودروسازان، کامیون‌های تولیدی سایپادیزل در ۹ ماه امسال را مدل‌های فتوسان با تیراژ ۷۴۱ دستگاهی و دانگ فنگ با تولیدی ۴۱ دستگاهی تشکیل می‌دهند.
بهمن رشد کرد
اما بزرگ‌ترین تجاری‌ساز بخش خصوصی خودروسازی ایران یعنی گروه بهمن، توانسته در ۹ ماه امسال ۱۳ هزار و ۶۳ دستگاه انواع خودروی تجاری سبک و سنگین را به تولید برساند. در مقایسه با ۹ ماه سال گذشته، تولید محصولات تجاری بهمن بیش از ۱۶درصد رشد را به خود می‌بیند. پس از ایران خودرودیزل، گروه بهمن صاحب بیشترین تیراژ در بخش کامیون است. آمار انجمن خودروسازان ایران می‌گوید بهمنی‌ها در ۹ ماه امسال در مجموع ۲هزار و ۱۲ دستگاه کامیون تولید کرده‌اند. در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، تولید کامیون در گروه بهمن بیش از ۱۵۰درصد رشد کرده است. کامیون‌های گروه بهمن در دو شرکت زیرمجموعه سیباموتور و بهمن دیزل تولید می‌شوند. در این بین، سیباموتور تنها ۴۶۷ دستگاه تولید داشته که نسبت به ۹ ماه سال گذشته از رشد بیش از ۱۶۲درصدی حکایت می‌کند. این در حالی است که بهمن دیزل تیراژی یک هزار و ۵۴۵ دستگاهی را در ۹ ماه امسال و در بخش کامیون به جا گذاشته تا نسبت به بازه زمانی مشابه سال گذشته نزدیک به ۱۵۰درصد رشد کند. سهم غالب کامیون‌های تولیدی گروه بهمن را مدل داخلی این شرکت به نام شیلر تشکیل می‌دهد.
اما یکی از محصولات اصلی گروه بهمن، وانت است که در ۹ ماه امسال اندکی افزایش تولید داشته است. طبق آمار انجمن خودروسازان ایران، تا پایان آذر امسال ۱۰ هزار و ۸۸۷ دستگاه وانت در گروه بهمن تولید شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته بیش از ۶ درصد افزایش نشان می‌دهد. از وانت که بگذریم، در بین شرکت‌های تولیدکننده مینی‌بوس و میدل باس، پس از سروش دیزل مپنا، این بهمنی‌ها هستند که بیشترین تیراژ را دارند. طبق آمار، ۱۶۴ دستگاه از این مدل خودروها در بهمن دیزل تولید شده که نسبت به ۹ ماه سال گذشته دو دستگاه کمتر است.
رشد تولید وانت در کرمان
هرچند کرمان موتور را بیشتر با خودروهای سواری‌اش در ایران می‌شناسند، با این حال این خودروساز بخش‌خصوصی به عرصه تولید محصولات تجاری هم ورود کرده است. این شرکت البته فعلا فقط وانت را در سبد محصولات تجاری خود دارد و کامیون، مینی بوس و اتوبوس تولید نمی‌کند. در آمار سایت انجمن خودروسازان، تیراژ ۸۵۱ دستگاهی برای وانت‌های تولیدی کرمان موتور به ثبت رسیده و این در حالی است که در ۹ ماه سال گذشته تنها هشت دستگاه وانت در این شرکت تولید شده بود.
