وقتی شیوع جهانی ویروس کرونا باعث بحران در کرایه دادن خودروهای سواری شد، آنها را وادار به فروش ناوگان خودروهای کرایه‌ای کرد، حالا مردم از بالا رفتن شدید هزینه‌های کرایه خودرو به خشم آمده‌اند و تا سال ۲۰۲۲ دستِ اکثر شرکت‌های فعال در حوزه کرایه خودروهای سواری خالی خواهد بود. مردم برای کرایه خودرو در صف‌های طولانی منتظر می‌مانند.
نمونه آن صف طولانی در آژانس کرایه خودروی دلار (Dollar car-rental agency) در فرودگاه میامی است. هر چه بیشتر می‌گذرد، مردم بیشتر متوجه این واقعیت می‌شوند که آژانس‌های کرایه خودرو تعداد بسیار معدودی خودرو در ناوگان خود در اختیار دارند که پاسخگوی نیاز مردم نیست.
بر اساس تخمین جفریز گروپ- نوعی بانک سرمایه‌گذاری در آمریکا- اکثر فعالان خودروهای کرایه‌ای در آمریکا در سال گذشته به خاطر شیوع ویروس کرونا و نبودن متقاضی مجبور به فروش ناوگان خودروهای خود شدند و در این حال 770 هزار دستگاه خودرو از این صنعت کوچ کرد. چون مردم مجبور به ماندن در خانه بودند و کسی خودرو کرایه نمی‌کرد. به بیان دیگر اکنون دیگر از هر 3 خودروی کرایه‌ای یک خودرو از این سامانه خارج شده است و دیگر در دسترس نیست.
برای مصرف‌کنندگان، ناوگان کوچک‌تر، یعنی قیمت بالاتر و منتظر ماندن بیشتر. اما آژانس‌های کرایه خودرو برای بقا مجبور بودند از شر تعداد زیادی از خودروهای لیزینگی خود خلاص شوند و برنامه‌های چند میلیارد دلاری خرید خودروهای نو را عقب بیندازند یا به طور کلی کنسل کنند.
اما حالا که یک سال و اندی از شروع ویروس کرونا می‌گذرد و اقتصاد خیلی سریع‌تر از آنچه تصور می‌شد در حال رشد است، مردم به سفرهای درون و بیرون شهری احتیاج بیشتری پیدا کرده‌اند و همان آژانس‌هایی که زمانی مجبور به فروش خودروهای خود شده بودند حالا با همان سرعت نمی‌توانند خودروهای از دست رفته را جبران کنند.
این موضوع فقط شامل خودروهای کرایه‌ای نیست. اکثر کسب و کارهای کوچک که مجبور به کاهش نیروی انسانی شده بودند، حالا که نیاز شدید پیدا کرده‌اند، به این راحتی نمی‌توانند کارگر استخدام کنند، مخصوصا که تقاضا برای کارگران در اکثر پیشه‌ها رو به افزایش است. همین کاهش نیروی انسانی باعث کمبود شدید مواد اولیه- به‌خصوص تراشه و پردازشگرهای نیمه هادی در صنعت خودرو- شده است.
کتی بستیانچیک اقتصاددان آکسفورد اکونومیکس می‌گوید: «کووید [ویروس کرونا] شوکی وارد کرد که سابقه نداشت. حالا که وارد فاز ریکاوری شده‌ایم، با انواعی از اصطکاک و وقفه در جریان‌های نرمال اقتصادی مواجهیم. شاید رشد اقتصادی کمی دچار اشکال باشد و وقفه ایجاد شود اما بسیار قوی است.»
اقتصاددانان پیش‌بینی کرده‌اند رشد امسال از سال 1984 تا به حال بی‌سابقه است. 9/ 1 هزار میلیارد دلار برنامه امداد آمریکایی و 900 میلیارد دلار پکیج محرک اقتصادی دست به دست هم داده و پول زیادی دست مردم افتاده است و همه تشنه فعالیت‌های عادی و مسافرت شده‌اند.
در حال حاضر سه آژانس اصلی و مطرح در آمریکا عبارتند از آویس Avis، هرتز Hertz و انترپرایز Enterprise که در تعیین قیمت‌ها نقش اصلی را بازی می‌کنند.
آژانس‌های کرایه‌ای که در سال گذشته مشمول طرح‌های نجات و امداد دولتی نشده‌اند و مجبور بودند برای بقا خودروهای خود را به عنوان خودروهای دست دوم و با قیمت پایین‌تر از ارزش‌شان بفروشند حالا به این سرعت نمی‌توانند جبران کنند.
از طرح‌های کمک و امداد ویروس کرونا که 2 هزار میلیارد دلار بود، شرکت‌های هوایی نصیب بردند اما آژانس‌های کرایه دستشان خالی ماند. حتی کمپانی هرتز در ماه مه سال گذشته اعلام ورشکستگی کرد. این شرکت از خرید 4 میلیارد دلاری خودروهای جدید صرف نظر کرد و 198 هزار دستگاه خودروی خود را در بازار خودروهای دست دوم فروخت تا در پارکینگ‌ها نماند و ارزش خود را از دست ندهد.
دیگر برند آمریکایی حاضر در این صنعت یعنی شرکت آویس تا پایان سال 2020 ناوگان خود را تا 440 هزار دستگاه یعنی 28 درصد کوچک کرد. خرید خودروهای نو برای سال 2021 را هم نصف کرد. فروش ناوگان در بازار دست دوم، یعنی ورود سیل‌آسای خودرو به بازار دست دوم که اولین آثار آن پایین آمدن شدید قیمت و زیان هنگفت این شرکت‌ها بود.
حالا که آژانس‌های کرایه‌ای می‌خواهند ناوگان خودروهای خود را افزایش دهند، کمبود تراشه به مهم‌ترین مانع تبدیل شده است. ضمن آنکه چشم این آژانس‌ها هم ترسیده است و نمی‌خواهند تعداد ناوگان خود را افزایش دهند و دوباره به همان وضعیت افت تقاضا مبتلا شوند.
منبع: دنیای اقتصاد