به گزارش قطعات خودرو به نقل از بازار، سیستم ترمز دیسکی از دو بخش اصلی کالیپر که به قسمت ثابت و روتر یا دیسک ترمز که به قسمت متحرک چرخ متصل است، تشکیل می‌شود. راننده پس از فشردن پا بر روی پدال ترمز، به وسیله‌ی روغن ترمز به کالیپر فشار وارد می‌کند و کالیپر با متصل شدن به دیسک ترمز و ایجاد اصطکاک، موجب کاهش سرعت خودرو و در نهایت توقف کامل آن می‌شود.
این توصیف ساده‌ترین نوع عملکرد ترمز دیسکی به حساب می‌آید. باید در نظر داشته باشید که بر روی خودروهای امروزی انواع سیستم‌های کمکی بر روی سیستم ترمز جهت بهبود عملکرد ترمز گیری نصب شده‌اند. سیستم‌های هوشمندی مانند ABS، EBD و… نمونه‌هایی از سیستم‌های کمکی ترمز به حساب می‌آیند.
دیسک ترمز چیست و چگونه کار می کند؟
اصلی‌ترین قطعه‌ی سیستم ترمز دیسکی، دیسک ترمز یا دیسک چرخ نامیده می‌شود. دیسک ترمز (Brake Disc ) یا دیسک چرخ یک قطعه ی دایره ای شکل از جنس؛ آلومینیوم، چدن، آهن یا فولاد و از بهترین انواع ترمز در خودرو ها با نقش کلیدی در سیستم ترمز برای تقلیل سرعت یا از حرکت ایستادن خودرو است. فشردن پدال ترمز از طریق ایجاد اصطکاک بین ترمز دیسکی و لنت های ترمز مانع حرکت دیسک ترمز و چرخ های خودرو می شود. این قطعه نقش اصلی در توقف خودرو را ایفا می‌کند.
دیسک همراه با چرخ خودرو به دوران در می‌آید، به گونه‌ای که توقف دیسک، موجب توقف چرخ و در آخر خودرو می‌شود. دیسک بر روی بلبرینگ چرخ نصب می‌گردد و لنت ترمز در مقابل آن قرار می‌گیرد. لنت‌ها با ایجاد اصطکاک در دو سمت دیسک، موجب توقف خودرو می‌شوند. دیسک به هنگام فشردن پدال تحت فشار بسیار بالایی قرار می‌گیرد و ایجاد اصطکاک لنت‌ها باعث افزایش حرارت به میزان بسیار بالایی می‌شود. از این رو برای حفظ مقاومت دیسک ، آن را از جنس چدن و در مدل‌های جدیدتر سرامیک می‌سازند. رایج ترین نوع خرابی دیسک ، تاب برداشتن آن است که بر اثر عوامل مختلفی ایجاد می شود.
از کجا بفهمیم دیسک تاب دارد؟
در برخی مواقع به هنگام رانندگی و با فشردن پا بر روی پدال ترمز، متوجه‌ی لرزش‌های شدیدی در ماشین می‌شوید. این مسئله نشانه‌ای از تاب برداشتن دیسک می‌باشد. در برخی مواقع این لرزش‌ها همراه با صدای سوت و در موارد شدیدتر با تولید صداهای ناهنجاری همراه هستند. در چنین حالتی، دیسک تاب برداشته است و با ترمز گرفتن کالیپر، لنت را به سطح ناهموار دیسک می‌چسباند.
در مواردی که مشکل جزئی‌تر باشد به هنگام فشردن پدال ترمز، لرزش‌هایی در زیر پدال احساس می‌شود که این موضوع نیز، حاکی از تاب برداشتن دیسک می‌باشد. به طور معمول این اتفاق بیشتر برای چرخ‌های جلوی خودرو می‌افتد. در چنین حالتی سیستم ترمز و فرمان پذیری خودرو دچار اختلال شده و به خوبی عمل نمی‌کند. این مسئله و لرزش‌های ناشی از آن علاوه بر ایجاد خطر، می‌تواند به قطعات جلوبندی خودرو آسیب برساند. تمام این نشانه ها، علائم و راه های تست تاب دیسک است که شمابه عنوان راننده ی حرفه ای به موقع متوجه خرابی دیسک شده و نسبت به رفع این مشکل اقدام نمائید.
دلایل تاب برداشتن دیسک
همان طور که قبلا هم گفته شد دیسک مهم‌ترین بخش سیستم ترمز محسوب می‌شود. زمانی که پدال ترمز خودرو فشرده می‌شود، لنت‌ها با ایجاد اصطکاک بر روی دیسک خودرو را از حرکت باز می‌دارند. ایجاد اصطکاک میان لنت‌ها و دیسک می‌تواند حرارتی بیش از ۹۶ درجه سانتی گراد تولید کند. در برخی مواقع دیسک و رینگ چرخ به اندازه‌ای داغ می‌شوند که به رنگ قرمز در می‌آیند.
حال تصور کنید که راننده‌ای بدون توجه به این نکته مدام پای خود را بر روی ترمز می‌فشارد. در این حالت با بالا رفتن حرارت مقاومت قطعات سیستم ترمز کاهش می‌یابد. لنت‌های ترمز شکسته می‌شوند و یا دچار ساییدگی می‌گردند و ممکن است دیسک نیز دچار شکستگی گردد و یا تاب بردارد. همچنین در برخی مواقع دیسک کاهش ضخامت پیدا می‌کند. در خوشبینانه‌ترین حالت ممکن است پس از ترمزهای متوالی چرخ خودرو در چاله‌ای آب فرو رود و یا اقدام به شستشوی خودرو کنید. که در این حالت اختلاف دما موجب تاب برداشتن دیسک و یا شکستن آن می‌شود.
وقتی دیسک ترمز تاب بر می‌دارد چه باید کرد؟
از آنجا که سیستم ترمز یکی از مهم‌ترین بخش‌های خودرو محسوب می‌شود، سلامت و عملکرد صحیح آن بسیار اهمیت دارد. از این رو پیشنهاد می‌گردد که در صورت تاب برداشتن دیسک، اقدام به تعویض آن با یک نمونه‌ی با کیفیت و جدید کنید. یکی از راهکارهای متداول برای تعمیر و اصلاح تاب دیسک ، تراش دادن سطح دیسک می‌باشد. این روش دارای معایب و مزایای مختلفی است که، بهتر است با توجه به شدت آسیب و جنس دیسک انجام گیرد. یکی از مشکلات تراشکاری دیسک، کاهش ضخامت آن است.
در صورتی که دیسک نازک گردد یا اصطلاحا لاغر شود به هنگام ترمزگیری‌های شدید، دچار ترک یا شکستگی می‌گردد. این مسئله در خودروهای سنگین بیشتر حائز اهمیت می باشد. از سوی دیگر باید به جنس دیسک نیز توجه شود. توجه داشته باشید که برخی از دیسک‌ها به خصوص نمونه‌های خنک شونده، سرامیکی و کربنی را نمی‌توان تراش داد، زیرا از مقاومت آنها کاسته می‌شود.
چگونه از تاب برداشتن دیسک ترمز جلوگیری کنیم؟
سعی کنید به هنگام رانندگی گذر از نقاطی که بر روی جاده آب جمع شده است پرهیز کنید. ریختن آب سرد بر روی دیسکداغ موجب تاب برداشتن آن می‌گردد.
قبل از مراجعه به کارواش یا شستشوی خودرو در خانه، کمی صبر کنید تا چرخ‌های خودرو خنک شوند.
از لنت ترمز اصلی و با کیفیت بر روی خودروی خود استفاده کنید. لنت‌های بی کیفیت به دیسک آسیب می‌رسانند.
لنت ترمز خودرو را به موقع تعویض کنید تمام شدن لنت ترمز و کشیده شدن آهن لنت بر روی دیسک به آن آسیب می‌رساند.
